Thaiihdc.org

วิธีเลี้ยง(ฝึก)ลูก/ศิษย์ ให้เป็นคนเก่ง

บทความเรื่อง The Secret to Raising Smart Kids เขียนโดย Carole S. Dweck ตีพิมพ์ในนิตยสาร Scientific American ในปี ค.ศ. 2007 และพิมพ์ซ้ำในหนังสือ The Science of Education ในปี 2012 เล่าเรื่องวิธีช่วยให้เด็กประสบความสำเร็จในการเรียนและในการดำรงชีวิตเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่

บทความนี้เล่าผลงานวิจัยของผู้เขียน ร่วมกับผู้ร่วมวิจัย หลากหลายโครงการ ในช่วงเวลา ๔๐ ปี ที่บอกว่าปัจจัยชี้ขาดของความเป็นคนเก่ง คือความเชื่อ หรือกระบวนทัศน์ ว่าความสำเร็จขึ้นอยู่กับพรแสวง ไม่ใช่ขึ้นอยู่กับพรสวรรค์ หรือ "ลิขิตฟ้าหรือจะสู้มานะตน"

วิธีเลี้ยง(ฝึก)ลูก/ศิษย์ ให้ประสบความสำเร็จในการเรียน และในชีวิต ทำโดยหาทางสร้างความเชื่อ ว่าปัจจัยสู่ความสำเร็จในการทำสิ่งใดก็ตาม คือความมานะพยายาม ไม่ได้อยู่ที่ความฉลาดที่มีมาแต่กำเนิด

ผู้เขียนเล่าเรื่องผลการวิจัยมากมาย ที่ยืนยันข้อสรุปว่าคนเก่งคือคนที่มีความมานะพยายาม ส่วนคนสมองดีแต่ขาดความานะพยายามจะเป็น ม้าตีนต้น เก่งตอนเด็กๆ ต่อมาเมื่อต้องเผชิญการเรียนหรือ การงานที่ยาก ก็จะถอดใจโดยง่าย และไม่ประสบความสำเร็จ

ส่วนเด็กที่สมองไม่ถึงกับเลิศ แต่ได้รับการเลี้ยงดู (และโค้ช) อย่างถูกต้อง คือไม่ชมความฉลาด แต่ชมความพยายาม ไม่ชมความสำเร็จที่ได้โดยง่าย แต่ชมความสำเร็จที่ได้จากการต่อสู้ไม่ย่อท้อ ต่อความ ยากลำบากหรือความล้มเหลวในเบื้องต้น จะเกิดกระบวนทัศน์ที่เชื่อในพรแสวง กลายเป็นคนที่ไม่ถอดใจง่าย เมื่อเผชิญความล้มเหลว มองความยากลำบากเป็นเส้นทางของการเรียนรู้พัฒนาตนเอง ซึ่งในที่สุดก็จะประสบ ความสำเร็จ และได้นิสัย หรือ กระบวนทัศน์ พรแสวง (Growth Mindset) ไปตลอดชีวิต ทำให้มีชีวิตที่ดี

ตรงกันข้าม เด็กที่สมองดีมาแต่กำเนิด แต่ได้รับการเลี้ยงดูผิดๆ ผู้ใหญ่ชมความฉลาด ที่สามารถเรียนรู้ได้เร็ว จนเด็กเชื่อ หรือฝังใจ ว่าความสำเร็จเกิดจากสมองดีที่ติดตัวมาแต่กำเนิด (กระบวนทัศน์ พรสวรรค์ Fixed Mindset) เมื่อโตขึ้น ต้องเผชิญบทเรียนที่หลากหลายขึ้น มีส่วนที่ยาก ก็จะเป็นคนที่ถอดใจง่าย ไม่ต่อสู้มานะพยายาม เกิดซ้ำๆ เข้า ก็กลายเป็นนิสัยไม่สู้สิ่งยาก และเป็นคนไม่ประสบความสำเร็จในชีวิต เท่าที่ควร ทั้งๆ ที่เป็นคนกำเนิดมามีสมองดี

เขาบอกว่า คนมีกระบวนทัศน์พรสวรรค์ ให้คุณค่าต่อความสำเร็จ ในขณะที่คนที่มีกระบวนทัศน์พรแสวง ให้คุณค่าต่อการเรียนรู้

มี คอมพิวเตอร์โปรแกรมที่ใช้ฝึกและช่วยสร้างกระบวนทัศน์พรแสวง ชื่อ Brainology ที่บทความนี้บอกว่าใช้ได้ผลจริง เพราะช่วยให้เห็นรูปธรรมของความก้าวหน้าเติบโตของเครือข่ายใยสมอง เมื่อตนบากบั่นฝึกฝน

คนเก่งที่แท้จริง คือคนที่เรียนรู้ ทั้งจากความล้มเหลวและจากความสำเร็จ

ต้องอ่านบทความตัวจริงนะครับ จะสนุกกว่าที่ผมเล่าหลายเท่า

อ่านเรื่องนี้แล้ว ผมนึกถึงหนังสือ Outliers ของ Malcolm Gladwell ที่คุณสมบัติพิเศษ ๕ ประการตามในบันทึกเกี่ยวกับคนที่ประสบความสำเร็จในชีวิตเป็นพิเศษ ตัวที่ ๓ คือเรื่องความเชื่อในพรแสวง ตามในบันทึกนี้ แต่ในบันทึกนี้เราสนใจคนทุกคน ไม่ใช่เฉพาะคนมีความสามารถพิเศษ

วิจารณ์ พานิช

๒๖ ก.ย. ๕๖

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich

ชีวิตที่พอเพียง : 2003a. ไม่รับบรรยาย 21st Century Learning แก่สถาบันเดียว

ในช่วงเวลาประมาณ ๒ ปีที่ผ่านมา    ได้มีความตื่นตัวเรื่องการศึกษาแห่งศตวรรษที่ ๒๑   ที่รูปแบบการเรียนรู้เปลี่ยนแปลงไปจากวิถีปฏิบัติที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน อย่างสิ้นเชิง    ผมได้เขียน บล็อก ออกเผยแพร่ แลกเปลี่ยนเรียนรู้มากมาย    รวมทั้งได้รวบรวมพิมพ์เป็นหนังสืออกเผยแพร่ทั้งเป็น eBook ให้ download ได้ฟรี    และพิมพ์เป็นเล่มออกจำหน่าย    บางเล่มเป็นหนังสือขายดี

บัดนี้ น่าจะถึงยุคลงมือทำเสียที    ไม่ใช่ยุคฟังคำบรรยายแนวคิดใหม่วิธีการใหม่อีกแล้ว

จึงขอประกาศว่า ต่อไปนี้ผมไม่รับไปพูดแบบบรรยายเรื่องการเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ ให้แก่สถาบันใดสถาบันหนึ่ง    ที่จัดเป็นการภายในของสถาบันอีกต่อไป

หากเป็นเรื่องของสถาบันเดียว    ผมจะไปเป็นวิทยากรกระบวนการของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ ของการประยุกต์ใช้ วิธีจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning นั่นคือ สถาบันต้องจัด case study อย่างน้อย ๓ กรณีมานำเสนอ   และแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อยกระดับความรู้ภาคปฏิบัติ   สู่การดำเนินการอย่างเป็นระบบมากขึ้น    ให้นักเรียน/นักศึกษา ได้รับประโยชน์มากขึ้น

ต่อไปนี้ 21st Century Learning Movement ของสังคมไทยต้องเข้าสู่ยุคปฏิบัติ   เพื่อให้ศิษย์ได้รับประโยชน์อย่างแท้จริง    ไม่ใช่วนเวียนอยู่ที่ผลประโยชน์ของครู    ที่ฟังบรรยายแล้วคิดว่ารู้ หรือมีความสุขจากการฟัง แต่ไม่เอาไปปฏิบัติ

ครู/อาจารย์ ไทย ต้องทำตัวเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง    โดยลงมือทำ    แล้วนำผลของการกระทำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน   เพื่อให้เกิดผลดีต่อศิษย์ยิ่งขึ้น   และเมื่อ Learning Outcome ของศิษย์สูงขึ้น   ครูและโรงเรียน/สถาบันการศึกษา ก็มีชื่อเสียง    มีความภาคภูมิใจ    ในสภาพเช่นนี้ผมยินดีเข้าร่วมขบวนการเต็มที่

วิจารณ์ พานิช

๒๗ ก.ย. ๕๖

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich