Thaiihdc.org

โรงแรม Alpha - Palmiersอยู่สบายมากเช้าวันที่ ๑๔ พ.ค. ๕๖เราตื่นตีห้าตามนาฬิกาปลุกอาบน้ำแต่งตัวไปเช็คเอ้าท์และขอให้เรียกแท็กซี่ไปสถานีรถไฟ โชเฟอร์หัวเราะเพราะคนเขาเดินไปใกล้นิดเดียวแต่คนแก่ขาเจ็บเดินไม่ไหว เมื่อคืนสาวน้อยซ้อมเดินด้วยไม้เท้าจนชักจะใช้เป็น

ไปเอากระเป๋าที่ฝากไว้กับล็อกเก้อร์แล้วหาขบวนรถที่จะไปมองเทรอซ์ได้ขบวน IC ออก ๖.๑๗ น.  เนื่องจากหน้าตาเราเป็นนักท่องเที่ยวเจ้าหน้าที่ตรวจตั๋วจะถามเสมอว่าไปไหนเพื่อให้แน่ใจว่าไม่ผิดขบวน เมื่อเราบอกว่าไปมองเทรอซ์เขาก็บอกว่า next stop

ที่สถานีมองเทรอซ์นั่งแท็กซี่ไปฝากกระเป๋าที่โรงแรม Royal Plaza โดยบอกว่าเราเป็น Thai Team (ซึ่งมาประชุม Coordinators ของ PMAC 2014)  ได้รับบริการดีมาก เดี๋ยวเดียวก็นั่งรถกลับโดยเขาคิดค่าโดยสารคูณสองรวม ๒๐ ฟรังก์ระยะทางไม่ถึงก.ม.

เรานั่งรถ IR เที่ยว 7.06 น.ไปเปลี่ยนรถที่Vispเพื่อเดินทางไปเมือง Zermatt ระหว่างทางมีการเกษตรที่สูงทำให้ผมนึกว่าชาวสวิสเป็น "ชาวเขา" ที่แม้มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสูงด้านอุตสาหกรรมแต่เขาก็ไม่ทิ้งเกษตรกรรม เดาว่าไม่มีปัญหาคนทิ่งถิ้นทิ้งลูกไว้กับปู่ยาตายายในชนบทแบบบ้านเรา

บ้านเรือนทางใต้นี้แตกต่างจากเมื่อวานที่มักเป็นอาคารไม้แต่ที่นี่เป็นตึกคอนกรีตสูงหลายชั้นเมื่อวานมีทุ่งหญ้าเลี้ยงวัวตามไหล่เขา ที่นี่ปลูกองุ่นและผลไม้อื่นๆ

ถึงVisp ๘.๒๕ น.จนท. รถไฟถามว่าจะไปไหนสาวน้อยบอก Zermatt เขาบอกให้ไปที่ชานชาลา ๓  ต่อรถ R (Regio) ที่ชานชาลา ๓ ออก ๘.๔๓ น.ไป Zermatt  ซึ่งเป็นเส้นทางที่ทับกับGlacialExpress

สังเกตว่าช่วงนี้บ้านเริ่มเป็นบ้านไม้มากขึ้นแบบเมื่อวาน และหลังคาก็นิยมมุงหินชนวนตามทางมีร่องรอยการทำป่าไม้และการก่อสร้าง

วันนี้แดดออกจ้าวิวสวยมากสาวน้อยรีบเอายา sun block ทาหน้าผมได้โอกาสใช้ด้วย โบกี้ชั้น ๒ ที่เรานั่งมี ๒๖ ที่มีผู้โดยสาร ๔ คนเท่านั้น

ที่สถานี St. Niklausสังเกตว่าบ้านเกือบทุกหลังมุงด้วยหินชนวนซึ่งมีทั้งชนิดหยาบและชนิดสวย

ที่ความสูง ๑,๒๙๐เมตรเริ่มเห็นหิมะที่พื้นที่สถานีTaesch 1,430 เมตรมีลำธารและ trekking path ขนานไปกับรางรถไฟสวยมาก

เมื่อถึง Zermatt (ความสูง ๑,๖๒๐เมตร) ไปซื่อตั๋วรถไฟไปGronergrat(ความสูง ๓,๐๘๙ เมตร) เพื่อไปชมวิวยอดเขา Matterhorn ซึ่งถือเป็นยอดเขาที่งดงามที่สุดในสวิตเซอร์แลนด์ เรามีตั๋วสวิสพาสส์ได้ลดครึ่งเหลือคนละ ๔๒ ฟรังก์ไปเที่ยว 10.24 น. พอรถไฟออกเลี้ยวโค้งยอดเขา Matterhorn ก็ปรากฎแก่สายตา  ตากล้องขยับตัวถ่ายรูปกันพรึ่บพรั่บ  ผมนั่งฝั่งที่ไม่ใช่ฝั่งยอด มัทเทอร์ฮอร์น  แต่ในที่สุดผมก็พบว่าตรงที่ยืน ติดกับที่คนแก่และคนพิการ ได้วิวสวยกว่า  ถึงGonergrat 10.57น.กลับเที่ยว 11.31 น.ถึงZermatt  12.15น.

ที่Gornergratแดดจ้าวิวสวยมากถ่ายรูป Matterhorn ได้ชัดเจนแต่พอเวลาผ่านไปก็เริ่มมีเมฆมาบังที่มุมหนึ่งของยอดเขา Matterhorn

ที่สถานี Zermatt ผมไปถามทางไปโรงแรม Simi ที่คนขายตั๋วรถไฟซึ่งทำหน้าที่ information center ไปในตัวเขาให้แผนที่เอาสีป้ายทางไปโรงแรมและแนะนำให้โทรศัพท์ไปตามเขามารับโดยเมืองนี้มีระบบแผงป้ายข้อมูลสถานที่สำคัญให้หมายเลขและใช้โทรศัพท์ติดต่อตามหมายเลขได้ใช้เวลา3-4 นาทีทางผู้จัดการโรงแรมขับรถไฟฟ้ามารับจริงๆแล้วเดินไปเอง ๕ นาทีก็ถึงแต่นี่สาวน้อยขาเดี้ยงยิ่งขึ้นจึงต้องอาศัยเขามารับ

ตอนนั้นมีคนมาถามเรื่องนั่งรถไฟกับนั่งรถกระเช้าขึ้นเขาเจ้าหน้าที่แนะนำให้ขึ้นรถไฟว่าความสูง๓ พันเมตรร่างกายจะพอทนได้แต่ขึ้นกระเช้าความสูง ๔ พันเมตรบางคนถึงกับไม่สบายเราจึงตัดสินใจไม่ขึ้นรถกระเช้าคิดว่าไปสัมผัสบรรยากาศที่Gornergratก็เพียงพอแล้ว

โรงแรม Simi ดีกว่าที่คิดดีกว่าโรงแรมเบิร์นและโรงแรมอัลฟ่าห้องกว้างกว่าและเฟอร์นิเจอร์เป็นไม้ให้ความรู้สึกสบายกว่านั่งพักในห้องและกินแซนวิชที่ซื้อจากร้าน COOP ข้างสถานีรถไฟจนชักมีเรี่ยวแรงสาวน้อยชวนออกไปเดินชมเมือง

เราไปชมซอยหมู่บ้านสมัยโบราณชื่อHinterdorfมียุ้งเก็บธัญพืชที่สร้างช่วงศตวรรษที่ ๑๕ - ๑๙  บางยุ้งอายุ ๒๐๐ ปีที่เสามีสถาปัตยกรรมกันหนูขึ้นยุ้งโดยใช้ก้อนหินแบนๆรองเสา

หลังจากนั้นไปชมMatterhorn Museumแสดงชีวิตของผู้คนในหมู่บ้านห่างไกลอย่าง Zermatt ในสมัยก่อนเป็นชนบทสุดๆและศาสนจักรเป็นกลไกหนึ่งให้ผู้คนอดทนกับสภาพชีวิตที่ยากลำบากได้จนในที่สุดกลายเป็นหมู่บ้านที่ใครๆอยากมาเที่ยวในยุคท่องเที่ยวอย่างปัจจุบันสาวน้อยไล่ให้ผมไปชมเพราะต้องเดินลงไปใต้ดินเขานั่งรออยู่ข้างนอกเพราะเดินไม่ไหวขาเจ็บเขารู้ว่าผมชอบดูพิพิธภัณฑ์

พิพิธภัณฑ์นี้ส่วนที่อยู่เหนือพื้นดินเฉพาะทางเข้าเท่านั้นนอกนั้นอยู่ใต้ดินผมมีตั๋วสวิสพาสส์เข้าชมฟรี

วันนี้อากาศดีมากไม่หนาวมากแดดจ้าตอนบ่ายสามโมงเศษป้ายบอกอุณหภูมิ 19 องศาเซลเซียส

โรงแรม Simi มีแฟ้มเอกสารสั้นๆ ๒ ภาษาคือเยอรมันกับอังกฤษแนะนำสถานที่ควรไปชมในหมู่บ้านรวมทั้งแนะนำเส้นทางเดิน trekking หลายเส้นทางสำหรับนักเดินที่ไม่สำบุกสำบันมากเป็นคำแนะนำพร้อมรูปสวยๆทำให้เห็นว่าสำหรับคนสวิสแซร์มัทคือเมืองตากอากาศพักผ่อนและออกกำลังผมถามเจ้าหน้าที่โรงแรมว่าเดือนไหนที่คนมาเที่ยวมากที่สุดเขาบอกว่ากรกฎาคมและสิงหาคมดูจากคนที่มากินอาหารเช้าวันที่ ๑๕ น่าจะมีแขกพักในวันที่ผมมาพักไม่เกิน ๒๐ คน

เช้าวันที่ ๑๕ พ.ค.๕๖ เราเปลี่ยนแผนเป็นออกสาย ๑๑ น. แล้วจับรถไฟกลับMontreuxเลยเพราะสภาพขาของสาวน้อยและเพราะเมื่อวานเราได้เห็นวิวที่ดีที่สุดตอนนั่งรถไฟขึ้นGornergratแล้วพอใจแล้วสำหรับการเดินทางท่องเที่ยว ๗ วันในสวิสครั้งนี้และคิดว่าGlacierPassคนโดยสารมักนั่ง ๗ ๑/๒ ช.ม.ไปนอนที่ St. Moritz เลยนั่งพักผ่อนสบายๆไปทั้งวันแต่เราต้องการกลับMontreuxให้ถึงในตอนเย็นเพื่อประชุม PMAC 2014 Coordinators  meeting วันพรุ่งนี้

วิจารณ์ พานิช

๑๕ พ.ค. ๕๖

อ่านหนังสือเล่มเล็ก ชุดธรรมะใกล้มือ ลำดับที่ ๒ ปี ๒๕๕๖ เรื่อง ความเป็นไปของจิต แล้วสะดุดใจเรื่องการเรียนรู้ที่แท้ในการตีความของท่านพุทธทาส

ท่านบอกว่า (หน้า ๕) “ทีนี้สำหรับผมเองผู้พูดนี่ ก็มีอยู่ไม่น้อยที่พูดไปตามบันทึก ยิ่งสมัยก่อนๆ โน้นแล้วก็มันรู้เรื่องจิตของตนเองน้อยมาก  ฉะนั้นมันจึงพูดไปตามที่ได้ยินได้ฟัง ได้เล่าได้เรียนมา เคยเป็นครูสอนนักธรรม มันก็สอนตามที่จำได้และตามที่เข้าใจ  ที่สรุปออกมาจากความรู้ตามที่จำได้   ต่อมาเมื่อได้เปลี่ยนไอ้ความรู้ตามที่จำได้ ให้มาเป็นการปฏิบัติตามที่จะทำได้  มันก็เกิดความรู้ธรรมะจากพฤติของจิต  ก่อนโน้นมีแต่ความรู้ที่มาจากการเล่าเรียน การจำ การคิดคำนวณแม้การคิดคำนวณนี้ก็ไม่ใช่เรื่องที่ออกมาโดยตรงจากไอ้พฤติในจิต  ต่อเมื่อมาทำการปฏิบัติ มันจึงเกิดความรู้สึกโดยตรงออกมาจากความรู้สึกของจิต  เมื่อมันมีความรู้สึกที่ถูกต้อง เข้ารูปเข้ารอยกันดี มันก็มีความเห็นแจ้ง  แต่ก็มีน้อยเต็มที  ที่ผมพูดไปตั้งมากมายนั้น มันก็มีส่วนที่พูดไปโดยความรู้สึกภายในจิต”

ท่านสรุปว่า “เรามีความรู้ แล้วเรามีความรู้สึก แล้วเรามีความเห็นแจ้ง”  ซึ่งผมตีความว่านี่คือการเรียนรู้ ๓ ระดับ

๑.  เรียนจากการได้รับถ่ายทอดต่อๆกันมาได้ความรู้

๒.  เรียนจากการประพฤติปฏิบัติด้วยตนเองได้ความรู้สึก

๓.  หลังจากได้ประพฤติปฏิบัติด้วยตนเองเกิดความรู้สึกจากสัมผัสตรงและมีการไตร่ตรองทบทวนด้วยตนเองและแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้อื่นจนถึงจุดหนึ่งได้ความรู้แจ้งแทงตลอด(enlightening)ข้อ ๓ นี้ผมขยายความเองและเชื่อมไปสู่สภาพของการเรียนรู้ที่สมัยใหม่เรียกว่า mastery learning - เรียนแล้วรู้จริง

โปรดสังเกตว่าความรู้ที่ได้รับจากการอ่านหรือรับถ่ายทอดต่อๆกันมาเป็นความรู้แบบผิวเผินยังไม่ถึงรู้จริงต้องเอาความรู้นั้นไปปฏิบัติก็จะรู้สึกได้ด้วยตนเองแต่ก็ยังไม่ถึงกับรู้จริงจะรู้จริงต้องปฏิบัติแล้วโยนิโสมนสิการคือไตร่ตรองทบทวน

ผมตีความอย่างนี้ถูกหรือผิดก็ไม่ทราบ

วิจารณ์  พานิช

๒๖ พ.ค. ๕๖

คัดลอกจาก http://www.gotoknow.org/posts/540666

เช้าวันที่ ๑๓ พ.ค. ๕๖ ซึ่งเป็นวันจันทร์วันสุดท้ายที่พักที่เบิร์นผมออกไปวิ่งตามถนนKramgasseไปถึงบ่อหมีแล้ววิ่งกลับจึงพบว่าส่วนหนึ่งของถนนนี้ทางเท้าและหน้าร้านยกระดับจากถนนเหมือนกับที่เห็นที่เมือง ทูน เมื่อวาน แต่ถนนกว้างจึงไม่ได้สังเกตตอนผ่านในวันแรก

กินอาหารเช้าเสร็จอาบน้ำแล้วเช็คเอ๊าท์สาวน้อยเอาเอกสารนำเที่ยวที่บอกว่าหากมีสวิสพาสได้ลดค่าโรงแรมเบสเวสเทิร์น 10%  จ้าหน้าที่โรงแรมบอกว่าต้องจองกับเบสเวสเทิร์นเท่านั้นแต่เราจองกับbooking.comทางบริษัทจองจึงกินส่วนต่างนั้นไปเป็นความรู้สำหรับประหยัดในการเที่ยวครั้งต่อไปและเผื่อแผ่ท่านผู้อ่านบันทึกนี้ด้วยเราให้ทางโรงแรมเรียกแท็กซี่ต้องรอรถแท็กซี่ ๒๐ นาทีคนขับใจดีพาไปส่งใกล้ๆลิฟท์และแนะนำให้ขนของลงลิฟท์สะดวกมาก

เรานั่งรถไฟ IC เที่ยว 8.34 น. จากเบิร์นไปโลซานน์ที่จริงถ้าขาดีเราไปเที่ยว 8.04 น. ทันแต่รอเพียงครึ่งชั่วโมงตอนนี้เราตรวจสอบข้อมูลรถไฟคล่องแล้วโดยไปถึงสถานีใดก็รี่ไปดูที่ป้ายสีเหลืองดูทางซ้ายที่เป็นส่วนรถออกจากสถานีนั้น (ส่วนทางขวา เป็นตารางรถเข้า) ตรวจสอบตามเวลาที่เราต้องการเดินทาง

พอรถไฟมาถึงเบิร์นคนลงเกือบหมดเราขึ้นไปนั่ง ๓ - ๔ นาทีรถจึงออกรถผ่านฟรีบวร์กระหว่างทางวิวสวยเป็นเนินเขาขึ้นลงคล้ายวันที่เรานั่งblsผ่านพื้นที่ UNESCO BioReserveไปลูเซิร์น,  จากฟรีบวร์กไปโลซานน์เห็นวิวยอดเขาหิมะคลุมอยู่ไกลๆเป็นระยะๆ

จากวิวสองข้างทางที่เราผ่านทุกวันพอจะสรุปได้ว่าสวิสเป็นประเทศที่เศรษฐกิจสมดุลระหว่างอุตสาหกรรมบริการ (ท่องเที่ยวอุตสาหกรรมฝีมือ - precision industry - เช่นนาฬิกา)  อุตสาหกรรมและเกษตรกรรมก้าวหน้า

ถึงโลซานน์สาวน้อยออกความคิดว่าเอากระเป๋าฝากไว้ที่สถานีค้างคืนพรุ่งนี้เช้ามาเอาไปฝากที่โรงแรมที่มองเทรอซ์เราเดินไปตามป้ายรูปกระเป๋า  ไปที่เคาน์เตอร์บริการขอฝากกระเป๋า และถามเวลาทำงานวันรุ่งขึ้นคุณลุงเจ้าหน้าที่รับฝากกระเป๋าพูดภาษาอังกฤษไม่ได้แต่ฟังรู้เรื่องเขียนบอกว่า8.30  ซึ่งช้าไปเมื่อเราทำท่า (เพราะเขาพูดได้แต่ภาษาเยอรมัน) ว่าเราต้องการมาเอาเช้ากว่านั้นเขาจึงแนะนำให้ใช้ล็อกเก้อร์พร้อมกับพาไปและช่วยแลกเหรียญสำหรับหยอดให้เสร็จเรียบร้อยค่าล็อกเก้อร์ ๙ ฟรังก์เราประทับใจความเอื้ออารีนี้มาก

จับรถไฟเที่ยว 10.20 น. ไปมงเทรอซ์เพื่อจับGoldenPassLine เที่ยว 11.44 ถึงZweisimmen 13.32 น.  แล้วจับเที่ยว 14.17 น.จากZweisimmenกลับMontreauxถึง 16.13 น.  นี่คือแผนเที่ยวเน้นนั่งรถชมวิวเพราะสาวน้อยปวดขามากขึ้นต้องกินยาแก้ปวดตลอดแต่ถ้าไม่เดินก็ไม่ปวด

เมื่อได้นั่งGoldenLineจริงก็สมคำโฆษณาคือมันมีทั้งวิวภูเขาป่าไม้หุบเขาหมู่บ้านลำธารและยอดเขาที่มีหิมะปกคลุมสลับกันไปเรื่อยๆตลอดเวลาเกือบ ๒ ชั่วโมงไม่เบื่อเลยบนรถคนมากพอควรไม่โหรงเหรงแต่ไม่แน่นตัวโบกี้รถมีที่แขวนจักรยานที่สำหรับรถเข็นคนพิการและที่นั่งคนพิการตรงทางขึ้นลงสาวน้อยบอกว่าเขามีสิทธิ์นั่งตรงนั้นแต่ที่นั่งปกติสบายกว่ามาก

ระหว่างทางรถไฟสวนกับรถไฟGoldenPassLine จากZweisimmenเห็นผู้โดยสารเกือบทั้งหมดในรถแล้วผมคิดว่าสมกับชื่อGoldenPassLine จริงๆเพราะผู้โดยสารอยู่ในวัยผมกับสาวน้อยเกือบทั้งหมด

บนรถมีอาหารว่างและเครื่องดื่มขาย

รถไปถึงZweisimmenคนโดยสารอื่นๆเปลี่ยนรถเพื่อนั่งต่อไป Interlaken Ostแต่เราต้องการกลับ Lausanne  ลงไปหาข้อมูลว่ามีรถเที่ยวที่กลับได้เร็วกว่าไหมคำตอบคือไม่มีสาวน้อยนั่งรอที่ม้านั่งผมเดินไปสำรวจบริเวณสถานีมีป้ายบอกทางไปกระเช้าขึ้นเขาหน้าหนาวคงจะเป็นแหล่งเล่นสกีแต่ตอนนี้มันเหงาๆเป็นสถานีบ้านนอกโดยแท้

ผมมีโอกาสสังเกตหลังคาอาคารสถานีพบว่าโครงทำด้วยไม้สนเขามีป่าไม้มากและโครงสร้างไม้ดูสวยงามกว่าเหล็กหรือคอนกรีตและเมื่อสังเกตบ้านคนในชนบทและอาคารโรงแรมบ้านนอกทำด้วยไม้ทั้งสิ้นรวมทั้งโรงแรมที่ผมเคยไปพักที่Grindenwaldเมื่อ ๑๐ ปีที่แล้วด้วย

ระหว่างทางมีการก่อสร้างทางเพิ่มเติมเป็นระยะๆแสดงว่าทางการสวิสเขาคิดปรับปรุงเส้นทางความสะดวกและความปลอดภัยอยู่ตลอดเวลาตัวโบกี้ของรถไฟGoldenPassก็ทันสมัยห้องน้ำกว้างและมีกลไกอำนวยความสะดวกครบครันประตูเปิดปิดล็อกด้วยการกดปุ่มอีเล็กทรอนิกส์และเปิดน้ำล้างมือเปิดลมเป่าด้วย sensor

เส้นทางรถไฟสายนี้ขึ้นเขาขึ้นๆลงๆความสูงอยู่เหนือระดับน้ำทะเลกว่า ๑,๒๐๐เมตร

ขากลับเราเลือกที่นั่งฝั่งตรงกันข้ามกับขามาคือเท่ากับนั่งด้านขวาของรถไฟรถออก 14.25 น.รถไฟแล่นผ่านสนามบินเล็กๆถึง ๒ ที่

วันนี้โชคดีมากอากาศดีแดดจ้าตลอดวันแต่อุณหภูมิยังหนาวสำหรับเรา

เมื่อรถไฟGoldenPass Line กลับไปถึงMontreuxเรารีบไปดูป้ายเหลืองหารถไฟกลับ Lausanne พบว่ามีรถที่จะออกอีก ๓ นาทีเราต้องรีบไปที่ชานชาลา 1 สาวน้อยขาเจ็บแต่เดินได้เร็วไปถึงประตูรถกำลังจะปิดเราต้องกระแทกมันให้ไม่ปิดยังไม่ทันหาที่นั่งได้รถก็ออกใช้เวลา ๓๐ นาทีก็ถึงโลซาน

ที่สถานีโลซานผมหาi อยู่นานเพราะมันแอบอยู่ถามวิธีไปโรงแรม Nash Carlton, 4 Avenue de Courเขาบอกให้ไป Metro ทางไป Ouchy ลงที่สถานีDelicesออกจากสถานีก็ถึงโรงแรมเลยสถานี Metro ที่สถานีรถไฟข้ามถนนไปก็ถึงสาวน้อยบอกว่าให้หาลิฟท์ลงไปเพราะขาเจ็บมากขึ้นนั่ง Metro ไป ๒ ป้ายก็ถึงและพบโรงแรม Nash Carlton แต่เขาบอกว่าโรงแรมเต็มเขาจะหาโรงแรมใหม่ให้เป็นโรงแรมสี่ดาวราคาเดียวกันชื่อ Alpha - Palmiersอยู่ใกล้สถานีรถไฟเดิน ๕ นาทีถึงผมบอกว่าสาวน้อยขาเจ็บเขาจึงจ้างแท็กซี่ไปส่ง

ไปถึงโรงแรม Alpha - Palmiersเจ้าหน้าที่บอกว่าทาง Nash Carlton ไม่ได้ติดต่อมาเขาขอเวลาโทรศัพท์กลับไปสักครู่ก็เรียบร้อยได้ห้อง 335 ซึ่งกว้างขวางกว่าห้อง 312 ที่ Bern Hotel มากและWifiก็สะดวกกว่าและไวกว่าด้วยผมเข้าใจว่าบัตรเครดิต VISA สีขาวของไทยพาณิชย์คงจะขลังพอสมควรเจ้าหน้าที่ของโรงแรมดูจะเอาอกเอาใจเป็นพิเศษ

เรื่องความบกพร่องของโรงแรม Nash Carlton เจ้าหน้าที่อ้างว่าเราจองทีหลังหลังจากห้องเขาเต็มแล้วและระบบ internet ของเขามีปัญหาความเป็นจริงคือผมจองผ่านbooking.comปัญหานี้ทั้งbooking.comและ Nash Carlton เสียชื่อผมคงจะไม่ใช้บริการของbooking.comอีก

วันนี้อาการปวดขาของสาวน้อยรุนแรงขึ้นแม้จะใช้ไม้เท้าช่วยแต่ยังใช้ไม่ค่อยเป็น

วิจารณ์ พานิช

๑๓ พ.ค. ๕๖

บันทึก ๒๐ ตอนนี้ ได้จากการตีความหนังสือ  The Heart of Higher Education : A Call to Renewalเขียนโดยผู้มีชื่อเสียง ๒ ท่านคือ Parker J. Palmerและ Arthur Zajoncซึ่งเมื่อผมอ่านคร่าวๆ แล้ว ก็บอกตัวเองว่า  นี่คือข้อเสนอสู่การเรียนรู้เพื่อเป็นคนเต็มคน ที่มี “พลังสาม” เข้มแข็ง คือ สมอง ใจ และวิญญาณ (head, heart, spirit) หรือพูดด้วยคำที่ฮิตในปัจจุบันคือ การเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงจากภายในตน(Transformative Learning)

แม้ว่าหนังสือเล่มนี้จะเน้นเสนอการเปลี่ยนแปลงในระดับอุดมศึกษา  แต่ผมมีความเชื่อว่าต้องใช้กับการศึกษาทุกระดับ  รวมทั้งการศึกษาตลอดชีวิต  และตัวผมเองก็ต้องการนำมาใช้ฝึกปฏิบัติเองด้วย

ผมตั้งเป้าหมายในการอ่านและตีความหนังสือเล่มนี้  ออกบันทึกลง บล็อก ชุด เรียนรู้บูรณาการพลังสาม ว่า ต้องการเจาะหาแนวทางทำให้จิตตปัญญาศึกษาเข้าสู่การศึกษากระแสหลักเพื่อให้คนไทยมีทักษะจิตตภาวนาบูรณาการอยู่ในทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑  เป็นส่วนหนึ่งของทักษะชีวิต

การเรียนรู้บูรณาการ (สมอง ใจ และวิญญาณ) พัฒนา ๓ ด้านไปพร้อมๆ กัน  และส่งเสริมเกื้อกูลซึ่งกันและกัน  ในภาษาอังกฤษเรียกว่า Integrative Learning  ในบางที่เรียกว่า Transformative Learning ซึ่งแปลเป็นไทยได้ ๒ แบบ ว่า (๑) การเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงระดับรากฐาน  คือเปลี่ยนจากติดสัญชาตญาณสัตว์ เป็นมีจิตใจสูง ซึ่งมนุษย์ทุกคนบรรลุได้   บรรลุได้ในฐานะบุคคลทางโลก ไม่ต้องเข้าวัด หรือไม่ต้องบวช  (๒) เป็นการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง หรืองอกงาม ภายในตน  ตรงกันข้ามกับการเรียนรู้แบบรับถ่ายทอดความรู้มาจากภายนอก

ผมได้ตีความเขียนบันทึกจากบทหลักในหนังสือจบแล้ว  แต่ยังมีส่วนเพิ่มเติม เพื่อบอกวิธีปฏิบัติอีกหลายตอน  ที่ผมคิดว่ามีประโยชน์ต่ออาจารย์ที่ต้องการจัดการเรียนรู้แบบ Integrative/Transformative Learning อย่างจริงจัง

บันทึกตอนที่ ๑๑ นี้ ตีความจากส่วนหนึ่งของAppendix A : In the Classroom  เขียนโดย Alma G. Blount, Director, Hart Leadership Program, Terry Sanford Institute of Public Policy, Duke University เล่าเรื่อง SOL (Service Opportunities in Leadership) ของโครงการ Hart Leadership Programเป็นโครงการสำหรับ นศ. ระดับปริญญาตรี  ที่ นศ. ที่ได้รับคัดเลือกออกไปทำโครงการในภาคฤดูร้อน ในชุมชน  แล้วกลับมานำเสนอในมหาวิทยาลัยในภาคเรียนฤดูใบไม้ร่วง  แต่ก่อนหน้านั้น นศ. ต้องลงเรียนรายวิชา Border Crossing : Leadership Value Conflicts, and Public Lifeเสียก่อน  โปรดอ่านรายละเอียดของ course syllabus นะครับ จะเห็นวิธีปฏิบัติ  เขาเรียกว่าเป็นวิชาเตรียมความพร้อมสู่กิจกรรมเรียนรู้ด้วย research – service

Hart Leadership Program นี้ เขาทำมา ๒๕ ปีแล้ว

นี่คือตัวอย่างการออกแบบการเรียนรู้ที่วิเศษสุดสำหรับพัฒนาคนให้ครบด้าน หรือการเรียนรู้บูรณาการ  และสำหรับให้เกิด Transformative Learning คืองอกงามจากภายในตน จากการปฏิบัติด้วยตนเอง  โดยมหาวิทยาลัยจัดระบบสนับสนุน

จะเห็นว่า สถาบันนโยบายสาธารณะ  มหาวิทยาลัยดุ๊กจัดระบบสนับสนุนนศ. ของตนให้เกิด Transformative Learning โดยจัดให้มีโครงการ SOL ผนวกกับรายวิชา Border Crossing

วิธีการจัดการเรียนรู้นี้ เปรียบเสมือน 4 in 1 คือกิจกรรมเดียว ให้ผลงาน ๔ ด้าน คือ (๑) ด้านการผลิตบัณฑิต  (๒) ด้านการให้บริการสังคม  (๓) ด้านการวิจัย และ  (๔) ด้าน internationalization

ผมจะเล่าลงรายละเอียดมากหน่อย เพราะโครงการนี้น่าทำมาก

โครงการ SOL

โครงการ SOL รับสมัครคัดเลือก นศ. เข้าร่วมโครงการ มีการแข่งขันสูงมาก  นศ. ที่มีสิทธิ์สมัครเป็น นศ. ชั้นปี ๑ - ๓ โดยจะเรียนวิชาเอกใดก็ได้  ดำเนินการมาตั้งแต่ปี ๒๕๔๐  เขาเรียก นศ. ที่ได้เข้าโครงการว่า SOLster(ผู้นำอาสา)

ในช่วง ๑๕ ปี ที่ผ่านมา ผู้นำอาสาเหล่านี้เดินทางไปประเทศในแถบอเมริกากลาง  ยุโรปตะวันออก  อัฟริกาใต้ รวมทั้งในเมืองต่างๆ ในสหรัฐอเมริกา  เพื่อไปทำโครงการพัฒนาชุมชน  เช่น โครงการ microlending, บริการผู้ลี้ภัย, โครงการพัฒนาบริการสุขภาพ, โครงการพัฒนาเยาวชน เป็นต้น

นศ. ผู้นำอาสาเหล่านี้ต้องมีสถาบันเจ้าภาพ ในประเทศหรือเมืองที่ไปทำโครงการ  และมีอาจารย์ที่ปรึกษา (mentor) ของมหาวิทยาลัย ดุ๊กโดยมีเป้าหมายว่า จะเกิดความสัมพันธ์กับสถาบันเจ้าภาพ  ชุมชนที่ไปทำโครการ และกับ mentor เป็นความสัมพันธ์ระยะยาว หรือตลอดชีวิต  (อ่านถึงตรงนี้ ผมนึกถึงโครงการเยาวชน ของมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล)

นศ. ยกร่างข้อเสนอโครงการวิจัย ที่จะทำระยะยาว  ระบุโจทย์วิจัย และวิธีดำเนินการวิจัย และนำเสนอผลข้อค้นพบ  แล้วไปดำเนินการในช่วงปิดภาคฤดูร้อน  มีการจดบันทึกเหตุการณ์ที่ไปพบเห็น  และสิ่งที่ได้เรียนรู้ ตามโครงการที่กำหนดไว้ ทั้งในด้านสาระ และเชิงกระบวนการวิจัย   เมื่อจบเวลาภาคฤดูร้อน นศ. ผู้นำอาสา ส่งมอบผลงานของโครงการ (ซึ่งมักต้องทำต่อเนื่อง) ให้แก่ภาคีหุ้นส่วนในพื้นที่

เมื่อ นศ. ผู้นำอาสา กลับมามหาวิทยาลัยในภาคเรียนฤดูใบไม้ผลิ  ก็จะเข้าร่วมนำเสนอผลงาน ในการสัมมนานโยบายสาธารณะ  เพื่อให้ นศ. ได้ฝึกบูรณาการสิ่งที่ตนได้เรียนมาในช่วงฤดูร้อน เข้ากับทฤษฎีหรือหลักการด้านการเมือง นโยบาย และภาวะผู้นำ

นศ. ผู้นำอาสา ต้องทำเอกสารรายงานผลการค้นคว้าประเด็นทางสังคม โดยมี ๖ ส่วน ดังนี้

๑.  เรียงความ ในหัวข้อเชิงนโยบาย ที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมที่ไปทำในภาคฤดูร้อน  เพื่อสะท้อนสิ่งที่ได้เรียนรู้ จากประสบการณ์ตรงของตนเอง

๒.  ผลการสัมภาษณ์ผู้ปฏิบัติงานระดับล่าง ในงานตามหัวข้อในเรียงความในข้อ ๑  เพื่อสะท้อนว่า ผู้ปฏิบัติงานจริงมีความเห็น ความรู้สึกนึกคิดเกี่ยวกับเรื่องนั้นอย่างไร  สอดคล้องหรือแตกต่างจากที่ นศ. อ่านจากตำราหรือแหล่งความรู้แหล่งอื่นอย่างไร

๓.  เขียนบันทึกเชิงนโยบาย ว่าในหัวข้อเชิงนโยบายนั้น มีทางเลือกที่แตกต่างกันกี่ทางเลือก  แต่ละทางเลือกมีจุดแข็งจุดอ่อนอย่างไร  และ นศ. เห็นว่าทางเลือกใดเหมาะสมที่สุด เพราะอะไร

๔.  เขียนข้อสรุปเชิงวิเคราะห์  นำเสนอข้อเสนอแนะ ว่าต้องการภาวะผู้นำทางการเมืองอย่างไร  เพื่อดำเนินการตามข้อเสนอแนะของตน ให้ประสบความสำเร็จ

๕.  นำเสนอรายงานตาม ๔ ข้อข้างบนต่อชั้นเรียน  เพื่อตอบข้อซักถามและรับฟังข้อคิดเห็น ข้อโต้แย้ง หรือข้อเสนอแนะ อย่างกว้างขวาง  สำหรับนำไปปรับปรุงเอกสารรายงาน

๖.  ส่งรายงาน เพื่อให้อาจารย์ให้คะแนน

รายวิชา Border Crossing : Leadership, Value Conflicts, and Public Life

นศ. ที่จะสมัครเข้าโครงการ SOL ต้องเรียนวิชานี้เสียก่อน  เพื่อเตรียมความพร้อมไปเผชิญชีวิตและการทำงานในสภาพสังคมและวัฒนธรรมที่ตนไม่คุ้นเคย  และเพื่อเตรียมพื้นความรู้ในการทำวิจัยในชุมชน ในโครงการ SOL หรือในโครงการservice learning โครงการอื่น  เพื่อให้เข้าใจความซับซ้อนของการทำงานรับใช้สาธารณะ

นศ. จะได้เรียนรู้ทั้งเนื้อหาเชิงทฤษฎี และทักษะในการใคร่ครวญไตร่ตรองอย่างเข้มข้น (critical reflection skills)  สำหรับใช้เป็นเครื่องมือในการทำงานวิจัย (และพัฒนา) ร่วมกับองค์กรชุมชน

ผมตีความว่า reflection skills ก็คือทักษะการทำ AARรวมทั้งทักษะในการทำหน้าที่เป็น “คุณอำนวย” ของกระบวนการ AAR นั่นเอง

โปรดอ่าน course syllabusของวิชานี้เอาเองนะครับ  ผมขอเชิญชวนให้อาจารย์มหาวิทยาลัยอ่าน เพื่อเรียนรู้วิธีใช้ เอกสารรายละเอียดของรายวิชาสื่อสารกับ นศ. อย่างมีคุณภาพ

หลังจากเขียนบันทึกนี้ ๒ เดือน กลับมาอ่านทบทวนใหม่  ผมนึกถึง วิชาการสายรับใช้สังคม

วิจารณ์  พานิช

๘ ก.พ. ๕๖ ปรับปรุง ๕ เม.ย. ๕๖

คัดลอกจาก http://www.gotoknow.org/posts/540554