ชีวิตที่พอเพียง : 1955b. ทุกอย่างเป็นสมมติ
ผมได้แนวคิดนี้ระหว่างอ่านหนังสือ The Inquiring Organization : Tacit Knowledge, Conversation, and Knowledge Creation : Skills for 21st-Century Organizations บทที่ ๑ - ๓ ยังอ่านไม่จบเล่ม แต่ก็เกิดความรู้สึกว่า หนังสือเล่มนี้ช่วยขยายความเข้าใจเรื่องการเรียนรู้ และการเป็นตัวตนของ ปัจเจกบุคคล ของกลุ่มคน และขององค์กร ได้ดีมาก
โดยเฉพาะการเปรียบเทียบ Modern World (โลกยุคอุตสาหกรรม)กับ Postmodern World (โลกยุคข้อมูลข่าวสาร) ที่ต่างกันเป็นขั้วตรงกันข้าม
ในบทที่ ๓ ผู้เขียนอธิบายคำ ๒ คำ คือ hermeneuticsกับ social construction
คำว่า hermeneutics ผมเข้าใจว่าหมายถึงการตีความ ทำให้ผมนึกออกว่า ที่ผมเขียน บล็อก มาตั้งแต่ปี ๒๕๔๘ เป็นการฝึกทำ hermeneutics ของผม คือผมเขียนแบบตีความ ตามความเข้าใจของผม ผิดถูกไม่ยืนยัน เขียนเผยแพร่เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (ไม่ใช่สอน) และเพื่อสอนตัวเอง หรือเพื่อการเรียนรู้ของตัวเอง
นางเอกในบันทึกนี้ คือ social constructionism เพราะมันยืนยันความเชื่อของผมว่า ทุกสิ่งในจักรวาลเป็นสมมติ ขึ้นกับการรับรู้ การตีความหรือให้ความหมาย หรือให้คุณค่า สิ่งที่เรียกว่า X ในความหมายของผม ไม่มีวันเหมือนกับความหมายในใจของภรรยาผม ลูกสาวผม เพื่อนร่วมงานของผม
ที่ร้ายกว่านั้น สิ่งที่เรียกว่า นายวิจารณ์ พานิช เกิดจาก social construct ที่ผมสร้างขึ้น และคนอื่นๆ ที่รู้จักหรือได้สัมผัสผม สร้างขึ้น ไม่ใช่ของจริง คือเป็นสมมติ และมีหลายสมมติ ไม่เหมือนกัน ในบางสมมติผมอาจเป็นผู้ร้าย เป็นคนไม่ดี ในขณะที่ในอีกบางสมมติ ผมอาจได้รับการยกย่องสูงมาก
ผมตีความว่า คนเราแต่ละคน ค่อยๆ สร้าง social construct ว่าด้วยตนเองขึ้นมา จนเป็นตัวตนในแต่ละขณะ
ทำให้ย้อนกลับไปคิดถึงเทพเจ้าฮินดู ที่มีหลายปาง เจ้าแม่อุมา เป็นได้ทั้งเจ้าแม่แห่งความเมตตาปราณี และเจ้าแม่กาลี ซึ่งมีแต่ความโหดร้าย ก็น่าจะเป็น social construct นั่นเอง
ผมเชื่อมานานแล้ว ตั้งแต่หนุ่มๆ ว่าเทวดาไม่มีจริง เทวดาเป็น social construct ของคน คนนั่นเอง เป็นผู้สร้างเทวดา
บัดนี้ ผมเชื่อว่า ตัวเราเองสามารถสร้างตัวเราเองให้เป็นเทวดาได้ คือเราทุกคนมุ่งมั่นฝึกฝนตนเองให้เป็นโพธิสัตว์ได้ ซึ่งก็เป็น social construct อีกนั่นเอง
ทุกอย่างเป็นสมมติ
วิจารณ์ พานิช
๒๒ ก.ค. ๕๖
| < ย้อนกลับ | ถัดไป > |
|---|
