Thaiihdc.org

ผมเข้าร่วมประชุมคณะกรรมการธนาคารไทยพาณิชย์ วาระประชุมแบบ retreat และวาระปกติ ด้วยความพิศวงเรื่อยมา   ว่าในท่ามกลางกระแสปั่นป่วนทางการเมืองของไทย   และกระแสปั่นป่วนทางการเงินและเศรษฐกิจของโลก ที่เกิดขึ้นไม่หยุดหย่อน   ธนาคารมีผลประกอบการดีเยี่ยม ได้อย่างไร

วันที่ ๑๕ พ.ย. ๕๖ เป็นการประชุมแบบ retreat ปลายปี ที่จังหวัดขอนแก่น   ช่วงบ่ายเป็นการเสนอ business plan ของปี ๒๕๕๗ และในระยะยาว ๓-๕ ปี      ฟังแล้วผมขอนำมาสื่อสารกับผู้ถือหุ้น และลูกค้าของธนาคารไทยพาณิชย์ ทั้ง ๑๓ ล้านคน ว่า ท่านจะสมหวังต่อการดำเนินการของธนาคารของท่าน   ในรูปแบบการทำงานอย่างที่นำเสนอในวันนี้

เพราะในปี ๒๕๕๖ และปีต่อๆ ไป ธนาคารไทยพาณิชย์จะใช้ business model ที่ต่างไปจากเดิม

ทีมงานผู้บริหารระดับสูง มี ดร. วิชิต สุรพงษ์ชัย  และคุณกรรณิกา ชลิตอาภรณ์ เป็นแม่ทัพใหญ่  ที่มองยุทธศาสตร์ภาพใหญ่   ซึ่งผมตีความง่ายๆ ว่า "จะอยู่ได้ยั่งยืน ต้องไม่ทำธุรกิจแบบเดิมๆ"   แล้วมีทีมบริหารคนหนุ่มสาวไฟแรง มาคิดรูปธรรมของธุรกิจแบบใหม่ๆ ผมเข้าใจว่าธนาคารทุกธนาคารต่างก็เข้าใจยุทธศาสตร์นี้ดี   การแข่งขันจึงอยู่ที่ฝีมือในการทำให้ยุทธศาสตร์เป็นจริง และคุณภาพของการให้บริการ

ไม่ทราบว่าเพราะผมมีอคติจากการเข้าไปเป็นกรรมการธนาคารหรือเปล่า    ที่ทำให้ผมมองว่า องค์กรธุรกิจที่ทำงานอย่างถูกต้อง มีคุณธรรมจริยธรรม   และมีการริเริ่มสร้างสรรค์ มีนวัตกรรมในการทำธุรกิจ    คือองค์ประกอบสำคัญของสังคมสมัยใหม่   เป็นพลังขับเคลื่อนความเจริญก้าวหน้าของบ้านเมือง    และยิ่งนับวันพลังนี้จะสูงกว่าพลังของฝ่ายภาครัฐ   แต่คิดอย่างนี้ก็อาจไม่ถูกต้อง   จริงๆ แล้วบ้านเมืองจะเจริญก้าวหน้าได้ ภาคส่วนต่างๆ ของสังคม ต้องทำงานร่วมกันอย่างสามัคคี เสริมพลังกัน

ธนาคารไทยพาณิชย์มีผลประกอบการดี และเพิ่มขึ้นทุกปี เป็นเวลา ๕ ปีติดต่อกัน     กำไรเพิ่มจากปีละ 20 พันล้านบาท มาเป็นเกือบ ๕๐ พันล้านบาทในปีนี้ (ตัวเลขประมาณการ)   และตาม business plan ปี 2557 มีเป้ากำไรเพิ่มขึ้นอีก   ทั้งหมดนี้เป็นผลจากการที่องค์ประกอบต่างๆ ของธนาคารทำงานอย่างประสานงานกัน อย่างเป็นระบบ มีหลักวิชา มีประสบการณ์   และที่สำคัญ มีการเรียนรู้สูง

เป้าหมายต่อไปคือการเป็น Knowledge-Based Organization   สามารถ capture ความรู้ที่ไม่มีในตำราสำหรับใช้ในการทำงาน   โดยที่ความรู้นั้นเกิดจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างพนักงานธนาคารกับลูกค้า   และปฏิสัมพันธ์ระหว่างพนักงานด้วยกันเอง   นำมาทำให้เป็น Institutional Knowledge   จัดเก็บไว้ใช้อย่างเป็นระบบ   ให้ดึงเอามาใช้งานได้ง่าย   สามารถเสนอบริการแก่ลูกค้าได้ตรงใจ ตรงความต้องการ ตรงเวลา

ตอนนี้ปัญหาใหญ่ที่จะกัดกร่อนสังคมไทยคือคอรัปชั่น   ที่มีจุดเริ่มต้นจากฝ่ายการเมือง   คณะกรรมการธนาคารจึงมีมติชัดเจนว่าให้ฝ่ายจัดการระมัดระวังในเรื่องนี้   ไม่ทำธุรกิจกับกิจการที่ส่อเค้าชัดเจนว่าน่าจะมีการแสวงประโยชน์โดยมิชอบอยู่ด้วย   เรื่องนี้มีกรณีที่เป็นรูปธรรม แต่ผมนำมาเปิดเผยไม่ได้

ในฐานะที่ผมเป็นคนมหาวิทยาลัย   อดเปรียบเทียบการบริหารธนาคารกับการบริหารมหาวิทยาลัยไม่ได้   จุดแตกต่างใหญ่มี ๒ ส่วน คือ การสร้างการเปลี่ยนแปลง จริงจังและได้ผลในธนาคาร   แต่ที่มหาวิทยาลัยมีแรงเฉื่อยสูงมาก   ประการที่สอง ค่าตอบแทนที่คนเก่งพอๆ กัน ในสองวงการนี้ แตกต่างกันมากเหลือเกิน   ทำให้ผมอดคิดไม่ได้ว่า อาจารย์มหาวิทยาลัยเก่งๆ อยู่ในมหาวิทยาลัย โดยมีความสุขอยู่ที่ความเป็นอิสระทางวิชาการ   แลกกับรายได้ที่ควรจะสูงมาก   ซึ่งก็ตรงกับอุดมการณ์ในชีวิตของผม   ที่ต้องการใช้ชีวิตเพื่อการสร้างสรรค์สังคมที่ตนมาเกิด และเข้าไปอยู่   เป็นชีวิตที่ให้ มากกว่าเอา

ผมคิดว่าจุดแตกต่างทั้งสองมันเป็นเหตุเป็นผลกันด้วย   คือความเป็นอิสระทางวิชาการ และความคิดว่าตนอยู่กับอุดมการณ์สูงส่ง    มันเป็นความเสี่ยงที่จะเข้าไปอยู่ใน “ดินแดนแห่งความสุขสบายไร้กังวล” (comfort zone)  ขาดแรงบันดาลใจที่จะแสวงหาเป้าหมายใหม่ๆ ยุทธศาสตร์ใหม่ และวิธีทำงานใหม่ๆ

ทุกเช้า ผมจะโปรยอาหารเลี้ยงนกเขาของผม (จริงแล้วเป็นนกป่า)    ในวันหยุดผมจะมีโอกาสนั่งสังเกตพฤติกรรมการจิกอาหารของเขา    และเห็นว่า ด้วยสัญชาตญาณป่า ที่ต้องระวังภัยทุกฝีก้าว (หรือทุกครั้งที่จิกอาหาร) เขาจะผงกหัวดูเหตุการณ์โดยรอบ   ข้อสังเกตนี้ นำไปสู่ความแตกต่างข้อที่ ๓ ระหว่างคนธนาคารกับคนมหาวิทยาลัย    คือคนธนาคารจะระแวดระวังสภาพแวดล้อมของธุรกิจอยู่ตลอดเวลา    ผมเดาว่าส่วนหนึ่งเพราะเคยเจ็บมาแล้ว (เช่นตอนวิกฤติต้มย้ำกุ้ง ปี ๒๕๔๐)    ดังที่ตอนนี้ บอร์ด ก็เตือนว่า ให้เพิ่มเงินกองทุนสำรอง เพราะปัจจัยที่ไม่แน่นอนหลายด้าน โดยเฉพาะด้านการเมือง    ส่วนคนมหาวิทยาลัยจะมีแนวโน้มที่จะคิดแบบมองเรื่องต่างๆ ภายในมหาวิทยาลัย (inward-looking) เป็นที่ตั้ง    ไม่ค่อยระแวดระวังปัจจัยภายนอก

วิจารณ์ พานิช

๒๒พ.ย. ๕๖ ปรับปรุง ๒๖ พ.ย. ๕๖

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich

เรียนอาจารย์วิจารณ์ ที่เคารพ

จากบทความที่อาจารย์เขียนเกี่ยวกับธนาคารไทยพาณิชย์ เน้นที่ข้อมูล ดังนี้

"ธนาคารไทยพาณิชย์มีผลประกอบการดี และเพิ่มขึ้นทุกปี เป็นเวลา ๕ ปีติดต่อกัน กำไรเพิ่มจากปีละ 20 พันล้านบาท มาเป็นเกือบ ๕๐พันล้านบาทในปีนี้ (ตัวเลขประมาณการ) และตาม business plan ปี 2557 มีเป้ากำไรเพิ่มขึ้นอีก ทั้งหมดนี้เป็นผลจากการที่องค์ประกอบต่างๆ ของธนาคารทำงานอย่างประสานงานกัน อย่างเป็นระบบ มีหลักวิชา มีประสบการณ์ และที่สำคัญ มีการเรียนรู้สูง"

จากประสบการณ์ของผม คิดว่า ธุรกิจธนาคารเป็นธุรกิจที่เอาเปรียบลูกค้าอย่างมาก ผลกำไร สูงขึ้นทุกปี และกำไรอย่างมากมายได้จากการขูดรีดเลือดจากปู ผมยังไม่เคยเห็นธนาคารในประเทศไทยที่นำกำไรส่วนหนึ่งออกมาเป็นกองทุนให้กับผู้ที่เคยเป็นผู้กู้ หรือประชาชนที่เข้าไม่ถึงแหล่งเงินทุน การปล่อยเงินกู้ให้กับผู้ขอกู้เงิน ธนาคารไม่ได้มองผู้กู้ว่าเป็นลูกค้า เอาเปรียบผู้กู้โดยการอ้างว่าธนาคารไม่ใช่โรงจำนำ แต่ที่ธนาคารขาดทุนส่วนมากเป็นเพราะผู้บริหารหรือเจ้าหน้าที่ไม่ซื่อสัตย์ จึงมีการออกกฎต่างๆจนทำให้เจ้าหน้าที่ไม่สามารถทำอะไรในทางสร้างสรรค์ได้ จนทำให้ประชาชนที่ดีๆและมีความต้องการเข้าถึงแหล่งเงินทุนที่เหมาะสมไม่ได้จำเป็นที่จะต้องไปใช้แหล่งเงินทุนที่เอาเปรียบ และแหล่งเงินทุนนั้นก็เป็นสาขาหรือผู้บริหารของธนาคารมีส่วนได้รับผลประโยชน์ด้วย ธนาคารเริ่มเสนอเงินกู้ที่ดอกเบี้ยสูงให้กับคนที่ไม่สามารถผ่านกฎเกณท์ที่สามารถได้รับดอกเบี้ยต่ำซึ่งธนาคารเป็นผู้กำหนดไว้ ถ้าอาจารย์ต้องการรายละเอียด ผมสามารถเรียนให้ทราบได้ เพราะได้เกิดขึ้นกับตัวผมเอง เรื่องความไม่เป็นธรรมของธนาคาร และธุรกิจใหญ่ๆตลอดจนการให้บริการจากโรงพยาบาลและจากภาครัฐ มีมากมาย กำลังหาเวลาเพื่อที่จะเขียนเผยแพร่ให้ได้ทราบกัน แต่ต้องใช้เวลาเพราะผมไม่ใช่นักวิชาการและนักเขียน จึงต้องใช้เวลาในการเรียบเรียงถ้อยคำ

ม.ล.ชาญโชติ ชมพูนุท

5 มกราคม 2557

ระหว่างนั่งเครื่องบิน เอมิเรตส์ กลับจาก Sao Paulo บราซิล ไป ดูไบ วันที่ ๑๒ พ.ย. ๕๖    ผมทดลองใช้เครื่องให้ความเพลิดเพลินในเครื่องบินชั้นธุรกิจ   ซึ่งมีจอทีวีสัมผัสขนาดใหญ่อยู่ตรงหน้า (ด้านหลังพนักพิงที่นั่งข้างหน้า)    ผมทดลองเลือกสิ่งให้ความเพลิดเพลินหลายอย่าง    แต่มาเลือกฟังเพลงร้องสมัยเก่าเป็นหลัก

เพลงชุดแรกเป็นของ แฟรงค์ สินาตรา    ชุดที่ ๒ เป็นของ Ray Charles – The Genius of Ray Charles  ซึ่งผมไม่เคยรู้จัก    แต่ฟังตอนนี้รู้สึกว่าเพราะ

เพลงแบบนี้สมัยก่อนผมรู้สึกว่าหนวกหู    แต่ตอนอายุมากขึ้นผมฝึกตนเองให้รู้จักความไพเราะหรือความงามของศิลปะด้านต่างๆ  ที่คนเขาว่าดี   คล้ายๆ เรียนวิชา Art Appreciation ด้วยตนเอง    ทำความเข้าใจว่าศิลปะมันมีบริบทเรื่องราวที่มาที่ไปตามยุคสมัย

สมัยผมเริ่มหนุ่มเป็นยุคเพลงร็อค    และเอลวิส พริสลีย์ กำลังดัง    เด็กหนุ่มสาวคลั่งใคล้และเลียนแบบ    มีคนตัดผมทรงเดียวกัน    ร้องเพลงและแสดงท่าทางเลียนแบบ     ผมบอกตัวเองให้ห่างจากเรื่องพวกนี้ กลัวตนเองจะเสียคน    และไม่อยากเสียเวลาเรียนไปกับ “เรื่องไม่เป็นเรื่อง”    คือผมหลงปฏิเสธศิลปะแทบทุกชนิด    มองด้านลบ    ว่ามันเป็นสิ่งเย้ายวนให้หลงใหล    ทำให้ชีวิตไปในทางเสื่อม    ไม่มีเวลาเอาจริงเอาจังกับวิชาการ

สมัยอยู่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา เพื่อนคนหนึ่งซึ่งมาจากโรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน เตือนผมว่า “All work and no play makes Jack a dull boy.”   ซึ่งก็น่าจะมีส่วนจริง

ความเข้าใจผิดที่รุนแรงคือเรื่องเล่นดนตรี    ผมเคยฝึกเป่าขลุ่ยด้วยตนเอง (ขลุ่ยไม้ไผ่) และซื้อหีบเพลงปากมาหัดเป่าเป็นเพลง    แต่ไม่ได้เอาจริงเอาจัง    ไม่มีใครฝึกให้    แล้วก็เบื่อไปเอง    ทำให้ในภาพรวมของชีวิต ผมเป็นคน “บอดเกือบสนิท” ในด้านศิลปะ   ซึ่งที่จริงแล้วมันเป็นอีกภาษาหนึ่งของชีวิต    เมื่อแก่พอมีเวลาบ้างผมจึงชดเชยด้วยการเอาใจใส่สังเกตความงาม ความไพเราะ   และการประเทืองอารมณ์สุนทรีย์ด้วยศิลปะ

เปิดเปลี่ยนอัลบั้มไปเรื่อยๆ พบ Mike Oldfield – Tubular Bells  เป็นเครื่องดนตรีรูปร่างแปลก   เขามีคำอธิบายเกิดขึ้นในปี1973  ผมฟังแล้วไม่ชอบ หนวกหู ไม่มีเสียงทุ้มให้

เปิดต่อไปพบ Elton John – Goodbye Yellow Brick Road 1973   มารู้จักชื่อของเขาเมื่อไม่กี่ปี   แสดงความแคบของผม    ในคำอธิบายเอ่ยชื่อเพลง Candle in the Wind ว่าเป็นเพลงยอดนิยม    ผมลองฟังแล้วไม่ชอบเพลงประเภทนี้

เปิดไปที่เพลงคลาสสิค    เริ่มฟังเพลงของโมสาร์ท โอ้โฮ! ชอบ    ฟังแล้วสบายหู  ให้ความสดชื่น

เรื่องเพลง หรือศิลปะนี้    ผมเคยมีเพื่อนสนิทคนหนึ่งสมัยเรียนแพทย์ ชื่อชวลิต ภัทราชัย    เสียชีวิตไปกว่าสิบปีแล้ว    เขาเป็นคนกรุงเทพ  เรียนโรงเรียนอัสสัมชัญ    ชอบดนตรี (เล่นหีบเพลงปาก)    ชอบฟังเพลง    ตอนเขาไปอยู่ที่อเมริกา เขาส่งเทปเพลงที่สะสมไว้มาให้ผมบ่อยๆ    ช่วยให้ผมได้รู้จักเพลงประเภทต่างๆ    ผมเลือกฟังเพลงที่ชอบ

เครื่องอำนวยความเพลิดเพลินบนเครื่องบิน Airbus 777-300 ของสายการบิน เอมิเรตส์ นี้ ใช้สะดวกมาก   เป็น touch screen  จอใหญ่ ขนาดราวๆ 18 นิ้ว จนทำให้ใจผมใคร่ครวญชีวิตของตนเอง    ว่ามีความเข้าใจผิดอยู่มากในสมัยเด็กๆ    มีอคติต่อสิ่งต่างๆ ที่ไม่ใช่การเรียนและงานโดยตรง    ทำให้ชีวิตไม่ผ่อนคลาย    มาปรับปรุงตอนแก่ ก็ได้บ้างไม่ได้บ้าง    ไม่ได้มากกว่าได้

วิจารณ์ พานิช

๑๓ พ.ย. ๕๖

บนเครื่องบินจาก เซา เปาโล ไปดูไบ

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich

บันทึก ๑๙ ตอนนี้ มาจากการตีความหนังสือ Teaching Kids to Be Good People : Progressive Parenting for the 21st Century เขียนโดย Annie Fox, M.Ed. 

ตอนที่ ๑๘ นี้ ตีความจากบทส่งท้ายซึ่งสั้นนิดเดียว    ความว่า ในขั้นตอนการเลี้ยงลูก หรือทำหน้าที่พ่อแม่นี้    เราค่อยๆ ถอยออกมาทีละนิดๆ ในแต่ละปี    เปิดโอกาสให้ลูกค่อยๆ จัดการชีวิตของตนเองมากขึ้นเรื่อยๆ

หน้าที่ของพ่อแม่คือ ทำให้ตนเองเป็นที่ต้องการลดลงเรื่อยๆ    จนในที่สุดหมดหน้าที่    แต่รากฐานคุณสมบัติ ๘ ข้อที่พ่อแม่ช่วยให้ลูกสร้างขึ้นในตน   จะให้คุณต่อชีวิตของลูก ไปตลอดชีวิต

วิจารณ์ พานิช

๙ เม.ย. ๕๖

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich