เช้าวันที่ ๒๘ ต.ค. ๕๕ เราตามเสด็จไปที่เรือนจำชั่วคราวเขาน้อย ต. ไชยสถาน  อ. เมือง ซึ่งอยู่ห่างที่พักของเราไม่ถึงหนึ่งกิโลเมตร  จากรายงานของ พ.ต.อ. สุชาติ วงศ์อนันต์ชัย อธิบดีกรมราชทัณฑ์  เราจึงรู้ว่าที่จริงนี่คือศูนย์ฝึกอาชีพ แก่ผู้ต้องขังที่ใกล้พ้นโทษ  และยังให้บริการฝึกแก่คนทั่วไป  และเป็นที่ศึกษาดูงานของนักศึกษาและนักเรียนด้วย  ผู้ต้องขังอาจมาฝึก ๒ เดือน - ๑ ปี

พอรถเลี้ยวเข้าไปบริเวณเรือนจำชั่วคราว  Prof. Lucas ซึ่งเป็น IAC คนหนึ่ง ก็ร้องว่า ร่มรื่นยิ่งกว่าที่โรงแรมเสียอีก  เราน่าจะมาพักที่นี่มากกว่า  คณะตามเสด็จหลายคนก็กล่าวเช่นนี้

เมื่อลงจากรถ (ป็นรถบัสของกรมการขนส่งทหารบก ๒ คัน จัดถวาย)  เรานั่งรถรางไปยังศาลาเอนกประสงค์ เพื่อฟังการบรรยายสรุป ด้วยวิดีทัศน์  หลังการบรรยายสรุป  จุดแรกที่ไปชมคือห้องสมุดพร้อมปัญญา  ที่ทรงมีพระกรุณาให้จัดขึ้น และพระราชทานหนังสือให้อยู่เสมอ  เราได้เห็นหนังสือดีๆ ที่ผมเองก็อยากอ่าน (แต่ไม่มีเวลา) แล้วเดิน ผ่านสวนที่จัดแสดงผลงานของเรือนจำในภาคเหนือ  และขึ้นรถรางผ่านแปลงปลูกหม่อน  ไปชมเรือนเลี้ยงตัวไหม   ได้ความรู้ว่า ตั้งแต่ฟัก จนถึงระยะดักแด้ ใช้เวลา ๑๘ - ๒๒วัน  ไปชมการต้มดักแด้ สาวใยไหม  กรอเส้นไหม  และทอผ้าไหม

แล้วไปชมการผลิตปุ๋ยหมัก  การบรรจุภัณฑ์  ในเรือนนี้มีการสาธิตการเลี้ยงชันโรงด้วย  ผลดีจากชันโรง คือช่วยผสมเกสร ช่วยให้ผลิตผลของต้นไม้ดีขึ้น  และยังได้น้ำผึ้งชันโรงด้วย

จากนั้นไปยังบริเวณแสดงผลิตภัณฑ์จากหม่อน  มีน้ำลูกหม่อนให้ดื่ม อร่อยดี

หลังปลูกต้นจำปีสิรินธร ๑ ต้น ที่หน้าอาคารอบรม  ก็เสด็จต่อไปยัง รพ. น่าน

สรุปได้ว่าศูนย์ฝึกอาชีพนี้ ฝึกอาชีพด้านการเกษตร  ทั้งปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์  พืชที่ปลูกมีหม่อน  ไม้ยืนต้น  ไม้ผล  ผักปลอดสารพิษ  ปลูกผักโดยไม่ใช้ดิน  ส่วนสัตว์ที่เลี้ยงคือหมู  โคพันธุ์พื้นเมือง  กระต่าย  สัตว์ปีก  กบ  จิ้งหรีด และเลี้ยงไหม  และยังมีการฝึกทำเษตรผสมผสานบนพื้นที่ ๑ ไร่ด้วย   ตอนที่เรานั่งรถรางผ่านสวนป่า  เห็นวิธีเก็บใบไม้สุมรวมกันให้ย่อยสลายเป็นปุ๋ย

ในเอกสารแนะนำโครงการในพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตน์ ของเรือนจำ ระบุว่า มีกิจกรรมพัฒนาผู้ต้องขังเพื่อคืนคนดีสู่สังคมด้วย

สนใจชมภาพและข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ link

http://www.gotoknow.org/blogs/posts/508934

วิจารณ์ พานิช

๒๙ ต.ค. ๕๕