ตั้งคำถามในการสนทนาแบบพิเศษ ที่ส่งเสริมหรือเอื้อ ให้ความรู้ฝังลึกอยู่ภายในปัจเจกชน ออกมาเป็นความรู้ร่วมกันของกลุ่ม เกิดเป็นปัญญาปฏิบัติรวมหมู่

KM (แนวปฏิบัติ) วันละคำ  : 600.  สิ้นยุค Learning Organization

หนังสือ The Inquiring Organization : Tacit Knowledge, Conversation, and Knowledge Creation Skills For 21st Century Organization ซึ่งตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 2004  บอกว่าบริษัทหรือองค์กรที่จะอยู่รอดในยุคที่การเปลี่ยนแปลง สารสนเทศ ความรู้ เพิ่มรวดเร็ว  การเป็นองค์กรเรียนรู้ไม่เพียงพอเสียแล้ว  ต้องแสวงหาหรือตั้งคำถาม (inquire) เพื่อสร้างความรู้ใหม่ที่คู่แข่งยังไม่รู้

ความรู้ชนิดแจ้งชัด (Explicit) นั้นใครๆ ก็เข้าถึงได้  จึงไม่ใช่ปัจจัยของการแข่งขัน  ปัจจัยของการแข่งขัน คือความรู้ชนิดฝังลึก (Tacit) ซึ่งทำให้โผล่ออกมายาก  และเอามาใช้ประโยชน์ต่อการแข่งขันได้ยาก  ผู้เขียน จึงเขียนหนังสือเล่มนี้ แนะนำวิธีทำให้ความรู้ฝังลึกโผล่ออกมา และออกมาทำคุณประโยชน์ต่อการดำรงอยู่ และความาสามารถในการแข่งขันของบุคคลและองค์กรได้

เขาให้คำแนะนำว่า การสนทนา เป็นเครื่องมือสำคัญในการทำให้ความรู้ฝังลึกโผล่ออกมา  โดยที่การสนทนานั้นต้องเป็น การสนทนาแบบรังสรรค์ (generative conversation)  จึงจะมีพลังให้ความรู้ฝังลึก โผล่ออกมาได้อย่างมีประสิทธิผล

ในการสนทนาแบบรังสรรค์ คู่สนทนา หรือกลุ่มสนทนาต้องมีความเคารพ ไว้เนื้อเชื่อใจกัน  การตั้งคำถาม (inquiring) จึงจะก่อผลกระตุ้น ให้ความรู้ฝังลึกโผล่ออกมา  คำถามเดียวกัน ในบรรยากาศตรงกันข้าม ที่ผู้ร่วมสนทนามีความกลัว หรือระแวง จะให้ผลตรงกันข้าม คือกดไม่ให้ความรู้ฝังลึกโผล่ออกมา

ความยากลำบากของชีวิตในโลกสมัยนี้คือ information explosion  สารสนเทศและความรู้มีมากเกิน  มีการนำมาสื่อสารซ้ำๆ กันจนมั่วไปหมด  โดยที่เรื่องเดียวกันอาจสื่อสารแตกต่างกัน ต่างกันไปตามอคติของผู้สื่อสาร

ในยุคปัจจุบัน ทักษะเรียนรู้ไม่เพียงพอ ต้องเลยไปสู่ทักษะสร้างความรู้เอามาใช้งาน เพื่อแข่งขัน ให้ล้ำหน้าคู่แข่ง   ซึ่งก็คือทักษะในการมองสรรพสิ่งในมุมมองใหม่ ที่แตกต่างไปจากมุมมองของผู้อื่น

การดึงความรู้ฝังลึกออกมาใช้งานนั้น  ต้องเข้าใจว่า ความรู้ฝังลึกไม่ได้มีอยู่ภายในตัวคนรายคนเท่านั้น  แต่มีความรู้ที่ฝังลึกอยู่ระหว่างตัวคนด้วย  การเรียนรู้และการสร้างความรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ จึงเน้นที่ความสัมพันธ์ระหว่างคน  ต้องมีการสร้าง “พื้นที่” ให้คนที่ทำงานร่วมกันมามีปฏิสัมพันธ์กัน  เพื่อร่วมกันตั้งคำถามไปสู่ความรู้ใหม่ ที่จะช่วยให้กิจการล้ำหน้าคู่แข่ง

Inquiring Organization คือองค์กรที่รู้จักวิธีนำเอาความรู้ฝังลึกในสมาชิกทุกระดับขององค์กร  ออกมาเชื่อมต่อเสริมพลังกัน   ให้กลายเป็นพลังขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงขององค์กร ล้ำหน้าคู่แข่ง

วิจารณ์ พานิช

๑๐ ก.ค. ๕๖