ที่จริงไม่เฉพาะโรงเรียน หน่วยงานอื่นๆ ต่างก็มีความสกปรกโสโครกแฝงอยู่ด้วยเสมอ รวมทั้งโรงพยาบาล ความโสโครกในที่นี้ไม่ใช่ด้านกายภาพ แต่เป็นด้านสังคม และคุณธรรม
เราต้องช่วยกันปกป้อง และกวาดล้างโรงเรียน จากความไม่สะอาดเชิงคุณธรรม เป็นพิเศษ เพราะโรงเรียนต้องฝึกฝนปลูกฝังนักเรียนในด้านคุณธรรม นักเรียนต้องได้เห็นตัวอย่างพฤติกรรมดี และเห็นตัวอย่างที่คนทำชั่วได้รับโทษ
ความไม่สะอาดอยู่ในระบบ การอาศัยโรงเรียนหากินโดยการโกงกินจากการจัดซื้อจัดจ้าง ต้องถูกขจัด เพราะไม่ว่าผลประโยชน์ที่มิชอบนี้จะตกที่ใคร บ้านเมืองเสียหายทั้งสิ้น
การเลื่อนวิทยะฐานะครูแบบที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ต้องยกเลิก แทนที่ด้วยผลงานที่สะท้อนการเรียนรู้ บูรณาการ เกิดผลลัพธ์การเรียนรู้รอบด้าน (พหุปัญญา) ของศิษย์ และการเรียนรู้จากกิจกรรมในห้องเรียน ของตัวครูเอง
ครูบางคนไม่ควรเป็นครู เพราะหากปล่อยให้เป็นจะทำร้ายเด็กด้วยพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม และสร้างความเสื่อมเสียให้แก่อาชีพครู เกณฑ์คุณสมบัติของครู และของคนที่ควรขจัดไปจากวงการครู ให้ครูดีๆ จำนวนหนึ่งช่วยกันยกร่างได้
คนแบบนี้ควรได้รับการตักเตือนและช่วยเหลือให้กลับตัวกลับใจ ให้เวลาระยะหนึ่ง หากเปลี่ยนแปลงตัวเองไม่ได้ ควรให้ออกไปประกอบอาชีพอื่น
ความสะอาดเชิงระบบ ของระบบการศึกษา ควรเลยจากโรงเรียน ไปสู่ระบบ ที่ต้องเป็นระบบที่เรียนรู้ คือต้องมีการเก็บข้อมูล เป็น feedback เพื่อนำไปสู่การปรับตัวเชิงระบบ และที่สำคัญ ไม่ให้การเมืองโสมม เข้ามาตักตวงผลประโยชน์โดยมิชอบ ในลักษณะ คอร์รัปชั่นเชิงนโยบาย
วิจารณ์ พานิช
๒๖ ส.ค. ๕๗