ในบทความ 2 ตอนที่ผ่านมา ผมได้กล่าวถึงการบริหารปัจจัยนำเข้าอย่างมีประสิทธิภาพ (efficiency) และกระบวนการดำเนินงานอย่างดีเลิศ (Excellence) ไปแล้ว สำหรับบทความตอนที่ 3 ในบทความชุดยุทธศาสตร์การบริหาร 8E ที่ผมสร้างขึ้น ผมจะนำเสนอความหมาย นิยาม และมุมมองที่แตกต่างของ E ตัวที่ 3 คือ Effectiveness หรือแปลเป็นไทยได้ว่า “ประสิทธิผล” รวมถึงยกตัวอย่างการนำไปประยุกต์ใช้งาน เพื่อเกิดความเข้าใจง่ายและเห็นภาพชัดเจน และสามารถนำไปปรับใช้กับเรื่องอื่นๆ ได้อย่างเหมาะสม

การบริหารอย่างมีประสิทธิผล เป็นยุทธศาสตร์การบริหารจัดการที่เน้นผลผลิต (Output management strategy) ที่เกิดจากปัจจัยนำเข้าและกระบวนการดำเนินการ เพื่อให้เกิดผลสำเร็จเป็นไปตามความมุ่งหวัง (Purpose) วัตถุประสงค์ (Objective) หรือเป้าหมาย (Goal) และเป้าหมายเฉพาะ (Target) ทั้งเชิงปริมาณ เช่น ชนิด ประเภท และจำนวนผลผลิตที่ต้องการได้รับ และเชิงคุณภาพ เช่น การผ่านการประเมินมาตรฐานคุณภาพสินค้า เป็นต้น โดยต้องมีตัวชี้วัดที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรม

การเกิดประสิทธิผล เกิดได้จากหลากหลายองค์ประกอบ วิธีการและเทคนิค เช่น

1.ซิกส์ ซิกม่า (Six Sigma) คือ เทคนิคการจัดการในการบริหารคุณภาพ และวิธีการปฏิบัติที่ดีเลิศในปัจจุบัน โดยมุ่งเน้นให้เกิดความผิดพลาดและมีความสูญเสียน้อยที่สุด บริษัทที่ประสบความสำเร็จกับการใช้เทคนิคซิกส์ ซิกม่า เช่น
(1) บริษัท โมโตโรล่า ที่ชอมเบิร์ก (Schaumburg) รัฐอิลลินอยส์ (Illinois) ประสบความสำเร็จจากการใช้ซิกส์ ซิกม่า โดยสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตได้มากกว่าร้อยละ 12 ต่อปี ลดต้นทุนจากการด้อยคุณภาพ (poor quality cost) ได้ร้อยละ 80 ทั้งยังกำจัดข้อผิดพลาดได้มากกว่าร้อยละ 90 และประหยัดต้นทุนการผลิตได้มากกว่า 11 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
(2) โรงพยาบาล Froedtertในมิลวอกี รัฐวิสคอนซิน สหรัฐอเมริกา เป็นโรงพยาบาลขนาด 655 เตียง โดยมีผู้ป่วยเพียง 1 รายเท่านั้นที่เกิดความผิดพลาดจากการได้รับยาผิด รวมถึงการรอผลตรวจจากห้องแล็บ ของหน่วยการดูแลพิเศษใช้เวลารอลดลงจาก 52 นาที เหลือเพียง 23 นาที
(3) วอลมาร์ท (Walmart) เป็นอีกหนึ่งบริษัทชั้นนำที่ได้รับความสำเร็จจากการนำซิกส์ ซิกม่า มาใช้ในการลดความผิดพลาดของระบบการออกใบเสร็จรับเงิน (Billing System Transaction) ทำให้สามารถลดจำนวนความผิดพลาดได้ถึงร้อยละ 98 และนับตั้งแต่เริ่มประยุกต์ใช้เครื่องมือนี้ บริษัทสามารถลดต้นทุนได้เป็นจำนวนมหาศาล

2.การตั้งวัตถุประสงค์และตัววัดผลด้วยระบบ OKRs (Objectives and Key Results) OKRs คือ วิธีการตั้งและเชื่อมโยงระหว่างเป้าหมายกับผลที่เกิดขึ้น โดยมีโครงสร้าง คือ (1) เป้าหมาย ทั้งในระดับองค์กร ทีมงาน และเป้าหมายส่วนตัว (2) ผลของแต่ละเป้าหมาย โดยระบุ 3-4 ตัวชี้วัดที่วัดค่าได้จริง โดยส่วนใหญ่แล้วจะกำหนดเป็นตัวเลขระหว่าง 0-1 เพื่อดูว่างานที่กำลังทำอยู่เข้าใกล้เป้าหมายมากน้อยเพียงใด บริษัทที่ใช้วิธีการนี้ ได้แก่ Intel, Google, Twitter, Sears, Linkedln,Oracle, Zynga และบริษัทอื่นๆ อีกมาก

บริษัทกูเกิล จะกำหนดเป้าหมายที่ท้าทาย อัศจรรย์ น่าดึงดูด และดูเหมือนเป็นไปไม่ได้ แต่สุดท้ายจะพยายามจนทำได้สำเร็จด้วยเพราะผู้บริหารมีความคิดที่ว่า เราไม่สามารถทำให้สิ่งแปลกใหม่ได้ หากยังคงตั้งเป้าหมายแบบธรรมดา เพราะฉะนั้น ลักษณะการวางเป้าหมายของกูเกิล จึงประกอบไปด้วย (1) ความล้มเหลวไม่อยู่ในตัวเลือก (2) การประสบความสำเร็จเพียงร้อยละ 65 ของสิ่งที่ไม่น่าจะเป็นไปได้ ดีกว่าการประสบความสำเร็จแบบร้อยละ 100 ของสิ่งที่ธรรมดา (3) มีรางวัลให้กับความสำเร็จ

จากรายงาน Google I/O 2015 พบว่า 1 ในหลายความสำเร็จที่เป็นไปตามเป้าหมายที่วางไว้ของกูเกิล คือ การไปถึงตัวเลข 1 พันล้านชิ้น กล่าวคือ กูเกิลมีแพลตฟอร์ม (platform) ระดับพันล้านอยู่ถึง 6 แพลตฟอร์ม คือ Google Search, YouTube, Google Maps, Gmail (900 ล้าน), Android และ Chrome ในขณะที่ไมโครซอฟท์เพิ่งประกาศวิสัยทัศน์ว่า จะผลักดัน Windows 10 ให้ครอบคลุมอุปกรณ์ 1 พันล้านชิ้น ภายใน 3 ปีและแอปเปิลเพิ่งขาย iOS ได้เกิน 1 พันล้านเครื่อง เมื่อต้นปี 2015 ที่ผ่านมา และเป้าหมายต่อไปของกูเกิล คือ เชื่อมโยงโลกด้วยข้อมูลจากเครื่องมือทุกประเภทของกูเกิล

จึงเห็นได้ว่าเป้าหมายเป็นสิ่งสำคัญ และการไปถึงเป้าหมายได้มีความสำคัญเช่นเดียวกัน วิธีการ ความคิด ทัศนคติ ความทะเยอทะยาน ความพร้อมทางทรัพยากร ทุน ฯลฯ ล้วนเป็นองค์ประกอบร่วมที่นำไปสู่ความสำเร็จได้ อย่างไรก็ตาม ผลผลิตเกิดขึ้นได้เสมอ เมื่อมีทั้งปัจจัยนำเข้าและกระบวนการผลิต แต่หากต้องการผลผลิตที่สำเร็จตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายที่วางไว้การบริหารภาพรวมองค์กร นับว่ามีส่วนสำคัญมาก และองค์กรส่วนใหญ่ที่ประสบความสำเร็จ มักเป็นองค์กรที่ไม่หยุดคิด มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และมุ่งมั่น ตั้งใจจริงที่จะเห็นความสำเร็จเกิดขึ้น

เมื่อประยุกต์หลักการนี้เข้าสู่บริบทประเทศไทยหลายครั้งที่ประเทศไม่เกิดการพัฒนาหรือเกิดการเปลี่ยนแปลง เพราะมีสาเหตุมาจากการที่ได้ผลผลิตไม่เป็นตามที่ต้องการ แม้จะมีการบริหารปัจจัยนำเข้า ทรัพยากรต่างๆ งบประมาณ ผ่านการดำเนินโครงการต่างๆ ในทุกๆ ปี แต่ผลที่เกิดขึ้นมักไม่เป็นไปตามเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ที่วางไว้

ดังจะเห็นได้จากงานที่เกี่ยวข้องกับประเด็นสาธารณะ เช่น การศึกษาที่ยังคงมีเด็กจำนวนมากที่เข้าไม่ถึงระบบการศึกษาที่มีคุณภาพ แม้จะมีงบประมาณด้านการศึกษาเป็นจำนวนมาก หรือการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานป้องกันน้ำท่วม แต่น้ำยังคงท่วมอยู่ หรือการดำเนินนโยบายหรือโครงการบางด้านที่ตั้งเป้าหมายให้เกิดประโยชน์กับทุกกลุ่ม แต่กลับเกิดประโยชน์กับกลุ่มคนเพียงบางกลุ่มเท่านั้น เป็นต้น

การบริหารอย่างมีประสิทธิผล นับเป็นสิ่งที่มีความสำคัญยิ่ง มุมมองที่แตกต่างและความตั้งใจจริงต่อการเกิดประสิทธิผลในการบริหารจัดการ ทำให้เกิดความเข้าใจเชิงลึก ความตระหนักและเห็นคุณค่าความสำคัญในการบริหารจัดการประเทศให้ดีมากยิ่งขึ้นกว่าเดิม ทั้งนี้ ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกัน โดยเฉพาะภาครัฐที่มีอำนาจการบริหาร จึงควรบริหารให้มีประสิทธิผลสูงสุด

มากยิ่งกว่านั้น ไม่เพียงแต่บริหารอย่างมีประสิทธิผลในเชิงคุณภาพและปริมาณเท่านั้น แต่ผู้บริหารควรเห็นแก่ภาพรวมของประเทศสูงสุด บริหารจัดการให้เกิดประสิทธิผลอย่างมีคุณค่าและคุณธรรมด้วย อันเป็นยุทธศาสตร์การบริหาร E ตัวถัดไป ซึ่งจะได้อธิบายในบทความครั้งต่อๆ ไป

จากนิทานเรื่องเต่ากับกระต่าย เมื่อเต่ากับกระต่ายต้องมาวิ่งแข่งกัน หากมองด้วยสายตาธรรมชาติแล้ว กระต่ายย่อมชนะอย่างแน่นอน  แต่เพราะเต่าทำอย่างเต็มที่หรือทำอย่างดีที่สุด จึงทำให้ในที่สุดเต่าเข้าเส้นชัยได้ก่อน ในเหตุการณ์นี้ ถ้ามีใครไปสัมภาษณ์กระต่ายก่อนการแข่งขัน กระต่ายคงไม่รู้ว่าตัวเองจะแพ้  หรือถ้าได้ถามเต่าก่อนการแข่งขัน เต่าก็คงไม่รู้อีกเช่นกันว่าตัวเองจะชนะ เราคงเคยได้เห็นการแข่งขันฟุตบอลหลายครั้งที่ฝ่ายเสียเปรียบถูกยิงประตูนำไปก่อน  และเหลือเวลาอีกไม่กี่นาทีจะหมดเวลาการแข่งขัน  แต่เพราะนักกีฬาเล่นอย่างเต็มที่จนนาทีสุดท้าย จึงสามารถพลิกเกมให้กลายมาเป็นฝ่ายชนะได้ นักศึกษาบางคนมีเวลาเหลือน้อยแล้วที่จะอ่านหนังสือให้จบก่อนสอบ  แต่หากคิดหาวิธีอ่านหนังสือให้ได้มากที่สุด ก็สามารถเข้าสอบทำคะแนนที่ดีได้เช่นกัน ในทางตรงกันข้าม บางคนเมื่อมีอาการเจ็บป่วยกลับไม่พยายามดูแลตัวเองอย่างดี แต่ปล่อยปละละเลยเพราะคิดว่าการดูแลตัวเอง ณ ขณะนั้นคงไม่ช่วยให้อะไรดีขึ้น  แต่ในความเป็นจริง หากเราดูแลพยายามตัวเองอย่างดีตามที่แพทย์สั่งอย่างดีที่สุด ย่อมทำให้อาการเจ็บป่วยบรรเทาเบาบางลงได้อย่างแน่นอน

พ่อแม่ควรสอนให้ลูกเป็นคนที่มีนิสัยทำดีที่สุดเสมอเพราะจะทำให้เขาเป็นคนไม่ล้มเลิก หรือท้อถอยต่ออุปสรรคปัญหาที่เกิดขึ้น   และจะทำให้เขามีความปรารถนาผลงานที่ดีเลิศเสมอ  ส่งผลให้เขาเป็นคนที่ประสบความสำเร็จในชีวิต  และยังสามารถผลิตผลงานที่เป็นประโยชน์ต่อมนุษยชาติได้ การทำดีที่สุดจะทำให้เราไม่ต้องมาเสียใจภายหลัง  เพราะเราไม่รู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นในอนาคต บางทีอาจมีบางอย่างที่ทำให้เกิดการพลิกสถานการณ์จากร้ายกลายเป็นดี  ตัวอย่างเช่น นักเรียนนักศึกษาเกิดตื่นสายในวันสอบ  จึงคิดจะไม่ไปสอบเพราะคิดว่าถึงอย่างไรก็คงไปไม่ทัน ซึ่งในความเป็นจริงในวันนั้นบังเอิญมีปัญหาทำให้ต้องเริ่มทำการสอบช้า  หากในวันนั้นนักศึกษาพยายามที่จะทำอย่างดีที่สุด  รีบแต่งตัวเดินทางไปสอบก็อาจจะยังทันสอบก็เป็นได้

ค่านิยมทำดีที่สุดเสมอ คืออะไร

ค่านิยมทำดีที่สุดเสมอคือ การเห็นคุณค่าของการทำอย่างสุดความสามารถ ใช้ความสามารถ เวลา และทรัพยากรที่มีอยู่อย่างเต็มที่ทุกเวลา ไม่ปล่อยให้สูญเสียไปอย่างเปล่าประโยชน์ แม้ในยามที่ต้องเผชิญสถานการณ์ที่ไม่เอื้ออำนวยหรือมีความจำกัด หรืออาจไม่ได้ผลสำเร็จตามที่ตั้งใจไว้ เป็นความพยายามที่จะทำให้ถึงที่สุดภายใต้สถานการณ์ที่จำกัด

การทำให้ดีที่สุดเสมอเป็นอย่างไร

ทำดีที่สุดแม้อาจไม่ได้รับผลลัพธ์อย่างที่คาดหวัง บางครั้งแม้เราทำดีที่สุดแล้วแต่ผลงานก็ไม่ได้ออกมาดีอย่างที่ใจคิด แต่การทำดีที่สุดก็ย่อมให้ผลงานที่ดีกว่า หรือช่วยบรรเทาผลเสียให้เบาบางลง   ตัวอย่างเช่น นักศึกษาอาจเตรียมนำเสนองานหน้าชั้นเรียนยังไม่เสร็จ หรือไม่สมบูรณ์แบบอย่างที่ตั้งใจไว้  แต่หากออกไปรายงานหน้าชั้นตามที่เตรียมมาอย่างเต็มที่ ย่อมได้คะแนนที่ดีกว่า แม้อาจได้น้อยกว่าที่คาดหวังก็ตาม ตรงกันข้ามกับเมื่อทำข้อมูลไม่เสร็จเลย จึงตัดสินใจขาดเรียน ไม่กล้าเผชิญความจริง เป็นต้น

ทำดีที่สุด โดยไม่ขึ้นอยู่กับผลตอบแทนหรือค่าจ้างที่ได้รับ  ทำดีที่สุดแม้ได้รับค่าจ้างหรือผลประโยชน์น้อยกว่าที่คาดหวัง ค่าจ้างหรือค่าตอบแทนที่ต่ำไม่ได้ทำให้ใช้ความทุ่มเทที่แตกต่างกัน  ในลักษณะค่าจ้างน้อยก็ลงแรงน้อย ค่าจ้างมากก็ลงแรงมาก  การคิดแบบนี้เป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง  เราควรทำดีที่สุดในทุกชิ้นงานโดยไม่ขี้นอยู่กับค่าตอบแทนที่ได้รับ  โดยใช้กำลังทรัพยากรที่มีอยู่อย่างเต็มที่ การทำเช่นนี้ย่อมส่งผลให้ผู้นั้นเจริญก้าวหน้าในหน้าที่การงานในที่สุด

ทำดีที่สุด โดยไม่ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ว่าจะกำลังเสียเปรียบหรือกำลังได้เปรียบ ตัวอย่างเช่น ในการแข่งขันเทนนิสระดับโลกครั้งหนึ่ง  ที่ดูเหมือนฝ่ายผู้คะแนนน้อยกว่ากำลังจะต้องพ่ายแพ้  แต่ด้วยใจที่ไม่ยอมแพ้ ยังคงรักษาฟอร์มการเล่นอย่างดีที่สุด  ภายหลังจึงพลิกกลับมาเป็นผู้ชนะได้ในที่สุด ในขณะที่บางครั้งเป็นเวลาที่กำลังได้เปรียบ ก็ไม่ควรประมาท เพราะสุดท้ายอาจกลับมาเป็นฝ่ายแพ้ได้ ตัวอย่างเช่น การใช้เวลาในห้องสอบของนักศึกษา ควรใช้ให้ครบเวลาสอบ แม้จะทำข้อสอบได้หรือไม่ก็ตาม หากออกก่อนเวลาย่อมทำให้ขาดโอกาสที่จะทบทวนคำตอบหรือทำคะแนนให้ดีขึ้น เป็นต้น

ทำดีที่สุดแม้ต้องจ่ายราคา เราไม่ควรเป็นคนยอมแพ้ตั้งแต่ยังไม่ทันเริ่มต้น  เมื่อเกิดเหตุการณ์ผิดพลาดขึ้น ก็ควรมีสติที่จะแก้ไขเพื่อผ่อนหนักให้เป็นเบา  รวมถึงกล้าเผชิญกับความผิดพลาด  แท้จริงการทำสิ่งใดก็ตาม ต่างก็ต้องจ่ายราคาไม่มากก็น้อย  ไม่ว่าจะเป็นเวลา แรงงาน ทรัพยากรต่างๆ เราจึงควรทำอย่างดีที่สุด  อย่างเต็มกำลัง เพื่อให้ได้ผลงานที่ดีกว่าในที่สุด

พ่อแม่ควรสอนค่านิยมทำดีที่สุดเสมอแก่ลูกอย่างไร

การสอนค่านิยมทำดีที่สุดเสมอแก่ลูกควรเริ่มจากพ่อแม่ที่เป็นแบบอย่างให้ลูกเห็นผ่านการดำเนินชีวิตประจำวัน เมื่อจะทำสิ่งใดก็ทำอย่างเต็มกำลัง สุดความสามารถในทุกสถานการณ์ ไม่ทำแค่พอผ่าน หรือแม้ในยามเมื่อเกิดความผิดพลาดขึ้น ควรมีสติ หาหนทางที่ดีที่สุดที่จะแก้ไข  เพื่อผ่อนหนักให้เป็นเบา ไม่ล้มกระดานหรือปล่อยเลยตามเลย ตัวอย่างเช่น เมื่อสอนการบ้านลูก ก็สอนอย่างดี ไม่ใส่ค่านิยมที่ว่า การบ้านไม่ต้องทำให้ดีก็ได้ หรือหากงานที่ทำนั้นยาก ก็ควรให้กำลังใจและช่วยกันคิดหาหนทางทำจนเสร็จ ไม่ล้มเลิกหรือยอมแพ้  นอกจากนั้นในการเตรียมตัวสอบ ควรสอนลูกให้อ่านหนังสืออย่างสุดความสามารถ อย่าคิดว่าเรียนให้ได้คะแนนพอผ่านก็พอ หรือประมาทไม่ทบทวนบทเรียนเพราะคิดว่าจำได้หมดแล้ว ไม่ต้องอ่านทบทวนก็ได้ เป็นต้น

แท้จริงในชีวิตของเราไม่ว่าจะทำสิ่งใดย่อมต้องพบอุปสรรคที่อาจทำให้เราไปไม่ถึงจุดหมายหรือ ประสบความสำเร็จอย่างที่คาดหวัง แต่หากเราฝึกนิสัยที่จะทำให้ดีที่สุดเสมอในทุกสถานการณ์  ย่อมทำให้เราได้รับผลลัพธ์ที่ดีที่สุด และไม่ต้องมานั่งเสียใจในภายหลัง ลักษณะของการทำดีที่สุดในทุกเวลาเป็นคุณลักษณะของคนที่จะประสบความสำเร็จในอนาคต  เป็นบุคคลที่อิ่มเอมใจในผลงานของตนเสมอ  และได้รับความไว้วางใจจากหัวหน้างานให้ทำงานสำคัญรวมถึงความไว้วางใจจากคนอื่น ผมเชื่อว่าหากเราสอนลูกให้เป็นคนที่ทำดีที่สุดเสมอ  เขาจะเป็นคนที่ดีเลิศที่ประสบความสำเร็จในชีวิตและกลายเป็นประชากรที่มีคุณภาพดีในประเทศของเราอีกด้วย