Thaiihdc.org

วันที่ 23 ธันวาคม 2554 เป็นวันที่ผมมีความสุขมากได้เข้าร่วมงานสัมมนาจัดโดยกรมการท่องเที่ยว และวิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ขอชมเชยทางกรมการท่องเที่ยวที่มอบหมายให้ ทีมคณะทำงานของวิทยาลัยนวัตกรรม มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โดยมีคุณพาวิณี ศุนาลัย เป็นผู้จัดการโครงการ ผมมีความประทับใจในการนำเสนอของทีมงานวิจัยมาก ทางทีมงานได้แบ่งการนำเสนอออกเป็น ๒ ส่วน ได้แก่ "สรุปการวิเคราะห์ประเด็น ปัญหา และโอกาสจากการเปิดเสรีบร...ิการท่องเที่ยว" นำเสนอโดย ดร.นพันธ์ (ต้องขอประทานโทษถ้ากล่าวนามท่านผิด) กับ "ร่างแผนพัฒนาบริการท่องเที่ยวเพื่อรองรับการเปิดเสรีบริการท่องเที่ยวของกรมการท่องเที่ยว" นำเสนอโดย คุณพาวิณี ทั้งสองท่านได้นำเสนอ ได้สมบูรณ์ มาก เปรียบเทียบกัยการนำเสนอก่อนหน้านี้ ถือว่าทางคณะได้ทำการบ้านอย่างดี และพัฒนาการวิจัยและการนำเสนอได้อย่างไม่มีที่ติ นอกเหนือจากนั้น ผมได้พบและสนทนากับท่านอธิบดีกรมการท่องเที่ยว คุณสุพล ศรีพันธ์ เป็นครั้งแรก ผมมีความประทับใจท่านมาก ท่านไม่ถือตัวเข้ามาสนทนาร่วมกับพวกเราอย่างเป็นกันเอง วิสัยทัศน์และการสนทนาของท่าน แสดงให้เห็นว่าท่านเป็นคนทำงาน รู้จริง เป็นข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ที่น่านับถือ ที่ผมประทับใจมากที่สุดคือ ท่านมาเปิดงานแล้วต้องออกไปงานอื่น แต่ท่านให้ความสำคัญ โดยขอยกเลิกงานอื่นและอยู่ร่วมฟังสัมมนากับพวกเราตลอดเวลา ท่านได้แสดงความคิดเห็นและชี้แจงเป็นระยะ ที่ตรงประเด็น ผมในฐานะที่มีการท่องเที่ยวอยู่ในสายเลือด นอนตาหลับแล้วครับ เมื่อได้พบท่านอธิบดี และได้ฟังการนำเสนอของทีมงานวิจัย ขอให้นำข้อเสนอของงานวิจัยไปทำอย่างจริงจังและต่อเนื่อง และถ้าจะมีการทำวิจัยเรื่องท่องเที่ยว ก็ขอให้ใช้การวิจัยที่นำเสนอในวันนี้ไปต่อยอด สุดท้ายของแสดงความยินดีกับผู้จัดด้วยความจริงใจ บรรยากาศในงานดีมาก ได้รับความสนใจจากทุกภาคส่วน มีผู้ให้ข้อคิดและเสนอแนะอย่างสร้างสรรค์และเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติเป็นอย่างมาก

ธุรกิจท่องเที่ยวแบบยั่งยืน

ธุรกิจท่องเที่ยวเป็นธุรกิจที่กว้างมาก เกี่ยวข้องกับคนเป็นจำนวนมาก ประเทศไทยโชคดีที่มีทรัพยากรด้านการท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ท่องเที่ยวตามธรรมชาติ อันได้แก่ ป่า เขา ทะเล  แม่น้ำ สถานที่ทางประวัติศาสตร์  ศิลปะและวัฒนธรรมชีวิตความเป็นอยู่และอารยะธรรมของชุมชนต่างๆ  ล้วนเป็นสิ่งดึงดูดให้นักท่องเที่ยวจากทั่วโลกได้มาสัมผัสกับสิ่งที่ล้ำค่าเหล่านี้

นักท่องเที่ยวทั่วโลกต่างยอมรับว่าประเทศไทยเป็นสวรรค์ของพวกเขา เรามีธรรมชาติที่สวยงาม หาดทรายขาว ทะเลสวย อากาศดี ค่าใช้จ่ายถูก ช่วงเดือนธันวาคมจนถึงเดือนมีนาคมนักท่องเที่ยวจากประเทศแถบยุโรป ต่างหนีหนาวจากประเทศของเขาเพื่อมาพักผ่อนที่ประเทศไทย เพราะอากาศที่ประเทศไทยอบอุ่นดีกว่าประเทศของเขาที่มีอากาศหนาวมาก แถมบางแห่งมีหิมะตก จนไม่สามารถออกจากบ้านได้ และที่สำคัญที่สุดคือค่าใช้จ่ายต่ำกว่าที่เขาอยู่ที่บ้านของเขาเอง  ดังนั้นในช่วงดังกว่านักท่องเที่ยวจากยุโรปจึงแห่กันมาประเทศไทยเป็นจำนวนมาก นักท่องเที่ยวเหล่านี้จะอยู่ในประเทศไทยอย่างน้อย ๒ อาทิตย์ จะเดินทางไปเที่ยวทางภาคกลาง และทางเหนือก่อนและจะลงใต้เพื่อพักผ่อนตามชายหาด ก่อนเดินทางกลับประเทศของเขา

มีนักท่องเที่ยวอีกกลุ่มหนึ่งที่เป็นพวกหนุ่มโสด ทั้งหลายที่รู้จักประเทศไทยเป็นอย่างดีมาประเทศไทยทุกปีจนนับครั้งไม่ถ้วน พวกนี้มักจะพักอยู่แถวถนน นานา ที่กรุงเทพ หรือไม่ก็พักอยู่ที่พัทยา พวกนี้จะมาพักอยู่ที่ประเทศไทยปีละไม่ต่ำกว่า ๓ เดือน บางคนก็ซื้อ บ้านพัก หรือคอนโดไว้เลย โดยใช้ชื่อของผู้หญิงไทยที่เป็นภรรยาหรือแฟนของนักท่องเที่ยวเหล่านั้น นักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ส่วนมากไม่ได้ไปเที่ยวที่ไหน วันๆก็อยู่แถวบาร์เบียร์ หรือชายหาด

นักท่องเที่ยวแต่ละประเทศต่างมีจุดมุ่งหมายที่แตกต่างกัน ดังนั้นเราจึงจำเป็นต้องรู้จักนักท่องเที่ยวของแต่ละประเทศเพื่อที่จะได้เสนอบริการให้ถูกต้องตามความต้องการของนักท่องเที่ยวเหล่านั้น แต่ในบางครั้งการท่องเที่ยวก็ถูกผลประโยชน์เข้ามาปิดกั้นการให้บริการที่ดีแก่นักท่องเที่ยว โดยผู้ประกอบการบางรายเห็นแก่ผลประโยชน์ของตัวเองเป็นหลักโดยหากินกับนักท่องเที่ยวในทางที่ผิดโดยไม่คำนึงถึงผลเสียหายของประเทศชาติ และจรรยาบรรณของอาชีพ

รัฐบาลได้เสียเงินไปเป็นจำนวนมากเพื่อพัฒนาให้ประเทศไทยเป็นประเทศศูนย์กลางของการท่องเที่ยวแถบเอเชียตะวันออก แต่ก็มีผู้ประกอบการเป็นจำนวนไม่น้อยที่ทำลายภาพพจน์อันดีงามของประเทศไทย ต่างเห็นแก่ผลประโยชน์ของตัวโดยการร่วมมือกับคู่ค้าต่างประเทศใช้ประเทศไทยเป็นสถานที่ต้มตุ่นนักท่องเที่ยวเหล่านั้น

ธุรกิจท่องเที่ยวเป็นธุรกิจการให้บริการเกี่ยวกับการเดินทางท่องเที่ยว มีคนไทยจำนวนไม่มากนักที่เข้าใจธุรกิจการท่องเที่ยวอย่างแท้จริง ธุรกิจท่องเที่ยวเป็นธุรกิจที่ละเอียดอ่อนมาก เกี่ยวข้องกับทุกสิ่งในชีวิตประจำวัน  ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นต่างกระทบกับธุรกิจท่องเที่ยวไม่มากก็น้อย 

ธุรกิจท่องเที่ยวที่ทำกันอยู่ในปัจจุบันล้วนทำกันแบบตามน้ำ กินแต่ของเก่า ผมเสียดายเป็นอย่างมากที่ประเทศไทยมีทรัพยากรด้านการท่องเที่ยวที่อุดมสมบูรณ์ไม่แพ้ประเทศใดในโลก ขาดผู้จัดการที่รู้จริง ทำให้การท่องเที่ยวของเราตกต่ำลงไปเลื่อยๆ ผลประโยชน์ไปตกอยู่ในมือของคนเพียงกลุ่มเดียว แทนที่จะไปตกอยู่ในมือของคนไทยทั้งประเทศ เพราะทรัพยากรด้านการท่องเที่ยวล้วนเป็นทรัพยากรของแผ่นดิน ควรจะต้องตกไปอยู่ในมือของคนไทยโดยรวม

ยังไม่สายเกินไปครับ ขอให้ผู้ที่มีความรับผิดชอบภาครัฐหันมาให้ความสนใจและศึกษาให้เข้าใจถึงธุรกิจท่องเที่ยวอย่างแท้จริง  ดึงทุกส่วนให้มีส่วนร่วม ไม่ว่าจะเป็นนักวิชาการ สถาบันการศึกษา  ผู้ประกอบการธุรกิจการท่องเที่ยว ทั้งเจ้าของกิจการ และลูกจ้างผู้ประกอบอาชีพด้านการท่องเที่ยวทั้งหลาย ผู้เกี่ยวข้องในพื้นที่ และประชาชนทั่วไปที่เกี่ยวข้อง  ทุกคนจะต้องหันหน้าเข้าหากัน จะต้องทำความเข้าใจและเรียนรู้เรื่องธุรกิจการท่องเที่ยวแบบถาวร และยั่งยืน ทุกคนจะต้องปรับที่ตัวเองก่อนและหันมาช่วยกันปรับแนวทางการประกอบธุรกิจในภาพรวมให้มองถึงผลระยะยาวที่ทำให้ประชาชนคนไทยได้ประโยชน์จากธุรกิจการท่องเที่ยว ดึงทุกส่วนให้มีส่วนร่วมและคิดถึงผลประโยชน์ร่วมและใช้นโยบายเศรษฐกิจพอเพียง

ผู้ประกอบธุรกิจนำเที่ยวต้องปรับกลยุทธ์ใหม่ จะมัวแต่วิ่งแย่งลูกค้ากันเอง และไม่พัฒนาโปรแกรมนำเที่ยวและการให้บริการอย่างเช่นปัจจุบันไม่ได้ ท่านต้องมีการลงทุนด้านทรัพยากรมนุษย์อย่างแท้จริง ธุรกิจบริการเป็นธุรกิจที่ต้องอาศัยมนุษย์มากที่สุด การบริการต้องมาจากใจ และความรู้ในทักษะของแต่ละงาน อย่าคิดแบบเก่าๆที่ไม่กล้าลงทุนด้านทรัพยากรมนุษย์เพราะกลัวว่าลงทุนไปแล้วไม่สามารถควบคุมได้ การลงทุนด้านทรัพยากรมนุษย์ ท่านต้องลงทุนด้วยความจริงใจ เพราะความจริงใจเท่านั้นที่จะยึดเหนี่ยวและเอาชนะความจงรักภักดีของมนุษย์ได้

นักวิชาการและผู้ประกอบการควรจะหันมาจับเข่าคุยกัน และช่วยกันให้ความรู้และแลกเปลี่ยนซึ่งกันและกันเพื่อให้ได้แนวทางที่สามารถนำไปปฏิบัติได้จริง สถาบันการศึกษาเป็นส่วนสำคัญที่จะต้องร่วมมือกับผู้ประกอบการธุรกิจอย่างแท้จริงในการพัฒนาและผลิตทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพสู่สังคม ไม่ใช่เน้นผลทางธุรกิจของสถาบันการศึกษาเพียงอย่างเดียว

ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบภาครัฐ ต้องเปิดใจกว้างไม่ทำตัวเป็นนาย  พยายามศึกษาหาความรู้และทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง เป็นผู้ประสานที่ดี เปิดกว้างให้มีการเสนอแนวทางจากผู้เกี่ยวข้องทุกส่วน วางตัวเป็นกลาง และดำเนินการอย่างรอบครอบ คำนึงถึงเป้าหมายหลัก ให้ความช่วยเหลือและสนับสนุนภาคเอกชนที่ประกอบธุรกิจที่อยู่ในกรอบและสร้างสรรค์ และกำจัดผู้ประกอบธุรกิจที่ไม่ดีทำธุรกิจแบบแอบแฝง ทำลายชื่อเสียงของประเทศชาติ

ภาครัฐต้องเน้นด้านการสร้างบุคลากรด้านการท่องเที่ยวที่มีคุณภาพ และต้องมีกรอบเรื่องรายได้ที่เหมาะสม ไม่ใช่ทำแบบที่ผ่านมา สร้างมาตรฐานบุคลากรแต่ไม่มีการกำหนดรายได้ที่เหมาะสม เช่นเมื่อมีปัญหาเรื่องนักท่องเที่ยวถูกทิ้งหรือไม่ได้รับการบริการที่ดีก็โทษว่ามัคคุเทศก์ไม่ดี มัคคุเทศก์มีปัญหา และพยายามตั้งมาตรฐานของมัคคุเทศก์ให้สูง แต่ไม่เคยคิดว่าปัญหาจริงๆอญุ่ที่เจ้าของผู้ประกอบการธุรกิจ ไม่จ้างมัคคุเทศก์เป็นพนักงานประจำ มัคคุเทศก์ไม่มีเงินเดือนประจำ ดังนั้นไม่ว่ามัคคุเทศก์จะได้รับการเรียนรู้และมีมาตรฐานดีอย่างไรก็ตาม มัคคุเทศก์ก็อยู่ไม่ได้เพราะไม่มีรายได้ประจำ ไม่มีความมั่นคงในอาชีพ เราต้องสูญเสียบุคลากรที่ดีๆและมีความสามารถด้านธุรกิจการท่องเที่ยวไปเป็นจำนวนมากจากปัจจัยดังกล่าว

ม.ล.ชาญโชติ ชมพูนุท

๒๖ มีนาคม ๒๕๔๙

เรียนรู้เรื่องเงิน กรณีศึกษา บริษัท Promotion Travel

 ผมได้รับเชิญไปบริหารบริษัทท่องเที่ยวแห่งหนึ่งที่มีชื่อเสียงทำทัวร์ไปประเทศอินเดีย ตามลอยพระพุทธศาสนา แต่เมื่อผมเข้าไปบริหาร เจ้าของไม่ได้ทำตามสัญญา และมีแนวโน้นว่าถ้าอยู่ต่อไปอาจจะมีปัญหาด้านเงินทอง ผมจึงลาออก และกำลังเจรจาต่อรองกับอีกบริษัท ทำให้เจ้าของบริษัทที่ผมเพิ่งเข้าไปบริหาร ลงประกาศในหนังสือพิมพ์ว่าผมไม่ได้ทำงานกับเขาแล้วและไม่รับผิดชอบใดๆทั้งสิ้น   ลูกค้าที่ซื้อตั๋วเครื่องบินกับผมที่รู้จักผมดี เห็นว่าผมถูกรังแก จึงรวมตัวกันเปิดบริษัทโปรโมชั่นทราเวิลโดยให้ผมเป็นกรรมการผู้จัดการและให้หุ้นลมกับผม

บริษัท Promotion Travel เป็นบริษัทร่วมทุนของนักธุรกิจ ข้าราชการ และ ผู้บริหารองค์กรระดับชาติ  ทุนจดทะเบียน 3 แสน บาท ผู้ถือหุ้นชำระเงินเต็ม 100 %   เปิดให้บริการขายตั๋วเครื่องบิน และให้บริการจัดนำเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ เช่าพื้นที่ในร้านขายโคมไฟฟ้า บนถนนสุขุมวิทย์ เป็นสำนักงาน    เปิดบริษัทครั้งแรกมีพนักงานรวมทั้งผม 5 คน ไม่ได้จ้างพนักงานบัญชีโดยตรง ทำการลงบัญชีแบบรับมาจ่ายไป ไม่มีใครเข้าใจเรื่องระบบบัญชี เปิดบัญชีธนาคารสองบัญชี เป็นบัญชีเข้าหนึ่งบัญชีและบัญชีจ่ายอีกหนึ่งบัญชี  หุ้นส่วนที่เป็นผู้ให้เช่าสถานที่ เป็นผู้เซ็นต์เช็คร่วมกับผม บริษัทเจริญรุ่งเรื่องและมียอดรายรับสูงมาก เพียงหกเดือนก็มีเงินสดหมุนเวียนมากกว่า 3 ล้านบาท รายได้ส่วนมากมาจากค่านายหน้าจากการขายตั๋วเครื่องบิน ประมาณ 5% เมื่อหักค่าใช้จ่ายแล้วก็ไม่เหลือกำไรเท่าใด เมื่อมีลูกค้ามากขึ้นก็ต้องเพิ่มพนักงาน ทำให้สำนักงานที่แบ่งเช่าเล็กไป จึงได้ย้ายสำนักงานไปอยู่ที่ ตึกอื้อจือเหลียง งานเข้ามาก และขยายตัวแบบก้าวกระโดด ทั้งด้านการขายตั๋วเครื่องบินและบริการนำเที่ยว  เนื่องจากผมไม่มีความรู้เรื่องการบริหารเงิน จึงไม่มีการทำแผนด้านการเงิน เงินสดหมุนเวียนจำนวนมากไม่ได้นำมาใช้ประโยชน์ ผู้จัดการธนาคารแนะให้ทำ OD ก็ไม่ทำเพราะเข้าใจว่าถ้าบัญชีเป็นตัวดำแสดงว่ามีฐานะการเงินมั่นคง เรื่องอะไรต้องไปเปิดบัญชี OD

จุดเบี่ยงเบนเริ่มเมื่อผมได้รับเช็คเด้งจากลูกค้าประจำรายหนึ่งเป็นจำนวน 3 แสนบาท และลูกค้ารายนั้นถูกจับอยู่ที่ต่างประเทศ ด้วยความไม่รู้ด้านการเงิน จึงทำให้กลัวและคิดแบบตรงๆว่า บริษัทจดทะเบียน 3 แสนบาท และไม่สามารถเก็บเงินจากลูกหนี้ 3 แสนบาท กำไรสะสมก็มีไม่ถึง 3 แสนบาท และเมื่อถึงกำหนดจะต้องจ่ายค่าตั๋วเครื่องบินของลูกค้าจำนวน 3 แสนบาทจะเอาจากไหน ทั้งๆที่ขณะนั้นมีเงินสดหมุนเวียนอยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้ตัดสินใจทำงานที่เสี่ยง เพื่อหวังว่างานใหม่สามารถทำกำไรได้มาก เพื่อนำมาทดแทนกับหนี้สูญ

พบเรือขนสินค้าดัดแปลงเป็นเรื่องท่องเที่ยว ที่เจ้าของเรือจอดทิ้งไว้เฉยๆ จึงได้นำเสนอโครงการท่องเที่ยวทางเรือล่องแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นประจำทุกวัน ตั้งแต่เวลา 18.00-22.00 น กับเจ้าของเรือ โดยใช้เรือดังกล่าว ทางเจ้าของเรือดูแลจัดการเรื่องการเดินเรือ ส่วนบริษัทโปรโมชั่น ดูแลเรื่องการจัดการบริการทั้งหมด รับผิดชอบค่าใช้จ่ายพนักงานบริการบนเรือ ค่าจ้างนักดนตรี ค่าการตลาด โดยทางเจ้าของเรือได้ส่วนแบ่งจากการหักค่าใช้จ่ายโดยตรง 60% และทางบริษัทโปรโมชั่นทราเวิล ได้ส่วนแบ่ง 40% ที่เหลือ เรือจุผู้โดยสารได้ 350 คน ต้นทุนอยู่ที่ 80 คน การเปิดโครงการยิ่งใหญ่มาก เป็นโปรแกรมท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมมาก ออกเดินทางจากท่าเรือที่เป็นที่ตั้งของโรงแรมแม่น้ำปัจจุบัน ลงใต้ผ่านคลองเตยไปจนถึงปากน้ำ ระหว่างทางชมวิวสองฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา  ชมพระอาทิตย์ตก ฟังเพลิงจากวงดนตรีที่ชั้นดาดฟ้าของเรือ ประมาณ 19.00 น รับประทานอาหารค่ำและชมการแสดงรำไทยจากนักศึกษาวิทยาลัยนาถศิลป์ ที่ชั้นสอง  20.00 น ลงเต้นรำและฟังเพลงบรรยากาศ night club ชั้นใต้ท้องเรือจนเรือเทียบท่าเวลาประมาณ 22.00 น

โปรแกรมท่องเที่ยวดังกล่าวโด่งดังมากเป็นที่สนใจของคนไทยและนักท่องเที่ยวต่างชาติ เนื่องจากเราเปิดให้บริการทุกวัน ไม่มีวันหยุด จุดคุ้มทุนอยู่ที่ 80 คน บางวันเรามีผู้โดยสารไม่ถึง 80 คนเราก็ขาดทุน ส่วนมากจะได้ผู้โดยสารเต็มในวันศุกร์และวันเสาร์ พนักงานหลักเป็นพนักงานเก่าทั้งหมด มีการจ้างพนักงานบริการอาหารและเครื่องดื่ม นักดนตรีและนักแสด เพิ่ม พนักงานทุกคนทำงานด้วยใจรัก ช่วงเช้าทำงานในสำนักงาน ช่วงเย็นให้บริการในเรือ ทำให้การขายตั๋วเครื่องบินและการจัดนำเที่ยวอื่นๆต้องลดลง  ธุรกิจใหญ่โตและต้องใช้เงินทุนสูง แต่เราไม่มีการเพิ่มทุน ใช้เงินหมุนเวียนที่ได้จากการขายตั๋วเครื่องบินมาใช้จ่ายในการจ้างนักดนตรีและนักแสดง เมื่อโปรแกรมท่องเที่ยวเป็นที่รู้จักและกำลังจะไปได้สวย เจ้าของเรือก็ไม่ปฏิบัติตามสัญญา นำเรือไปให้คนอื่นเช่าและสวมรอยโปรแกรมของเรา เจ้าของเรือเอาค่าเช่าเรือคนเดียว แต่เราต้องเสียค่าจ้างนักดนตรีและนักร้อง ตลอดจนนักแสดง และแถมเสียชื่อสียงเพราะลูกค้าที่เคยไปกับเราได้แนะนำลูกค้าอื่นไปเที่ยวกับเราแต่กลับไปเจอการสวมรอยจากคนอื่น ทำตามโปรแกรมของเราใช้เรือลำเดียวกับเรา แต่โปรแกมในเรือเป็นโปรแกรมโชว์ลามกและเล่นการพนันแทน ครั้งแรกที่เจ้าของเรือนำไปให้คนอื่นเช่าอ้างว่าอยากเห็นว่าเขาทำอย่างไร และให้ผมลงไปดู ก็ได้ถ่ายรูปมาให้เจ้าของดู เป็นการโชว์ลามก และเล่นพนัน เมื่อเจ้าของเห็นรูปก็บอกว่าไม่ให้เช่าอีกแล้ว แต่ที่ไหนได้อีกอาทิตย์เดียวเจ้าของเรือได้ตกลงให้เขาเช่าทุกวัน ศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ เป็นเวลา 3 เดือน และจะให้เรือผมในวันที่เหลือซึ่งเป็นวันที่คนน้อย

ผมได้นำเรื่องการฟ้องร้องปรึกษาคุณอาซึ่งเป็นหัวหน้าผู้พิพากษา และท่านแนะนำว่าโอกาสชนะยากเพราะเป็นความแพร่ง ใช้เวลานาน และเราไม่มีเงิน จึงให้เลิกไป ผมจึงได้เลิกรายการทัวร์ดังกล่าว และหันมาพิจารณาเรื่องการขายตั๋วเครื่องบินอย่างเดิม แต่เนื่องจากตลอดเวลาที่เราทำเรื่องเรือ ทุกคนได้ทุ่มไปที่เรือทั้งหมดจึงทำให้ไม่ได้ให้ความสำคัญกับเรื่องตั๋วเครื่องบิน จึงทำให้ยอดขายลดลง เงินหมุนเวียนก็นำไปใช้เรื่องเรือทั้งหมด จึงทำให้ขาดเงินหมุนเวียน วันๆต้องวิ่งหาเงินมาใช้หนี้ และสิ้นเดือน ก็ต้องวิ่งหาเงินมาจ่ายเงินเดือนลูกน้อง ระหว่างที่มีปัญหา หุ้นส่วนที่ดีก็ให้กำลังใจและช่วยเหลือเต็มที่ แต่ก็มีหุ้นส่วนบางคนที่เอาเปรียบ และขอถอนหุ้นคืน ซึ่งผมก็คืนไปเต็มตามจำนวนหุ้นของเขา  ความจริงถ้าผมเข้าใจในการทำธุรกิจและรู้วิธีบริหารการเงิน ผมคงไม่ทำอย่างนั้น ผมควรจะเพิ่มทุนเพื่อใช้ในการบริหารบริษัท แต่ผมกลับไปหาคนมาเข้าหุ้นใหม่เพื่อนำเงินจากผู้ถือหุ้นใหม่ไปซื้อหุ้นของหุ้นส่วนเก่าที่ต้องการจะถอนหุ้น มีหุ้นส่วนหลายคนที่ทำเป็นอาสามาช่วยบริหารงาน รับเงินเดือนสูงๆแต่ไม่ทำอะไรเลย หลังจากนั้นก็ถอนหุ้นออกไป แต่ก็มีหุ้นส่วนใหม่ที่ดีเข้ามาช่วยผมทั้งด้านการเงิน และช่วยให้คำปรึกษาต่างๆ

ช่วงนั้นเป็นช่วงที่ผมได้เห็นนิสัยคนอย่างชัดเจน หุ้นส่วนที่ดีให้ความช่วยเหลือก็มีมากแต่ก็มีหลายคนที่เอาเปรียบ เห็นแก่ได้ เข้ามาเป็นหุ้นส่วนและกินเงินเดือน พอบริษัทมีปัญหาก็ขอถอนหุ้นออกไป แถมมีถึงสองคน ที่ผมช่วยเหลือมาตลอด หักหลังผม ไปยุให้ลูกค้าฟ้องร้องผมข้อหาฉ้อโกง ทั้งๆที่ผมไม่ได้เป็นอย่างนั้น ผมสู้คดีและแจ้งให้ผู้พิพากษารับทราบข้อเท็จจริง ในที่สุดผู้พิพากษาไกล่เกลี่ยให้ถอนฟ้องและให้ผมนำเงินที่ประกันตัวซึ่งมากกว่าจำนวนเงินที่เขาฟ้องผมใช้คืนเขาไป  สำหรับลูกน้องผมดีทุกคนต่างช่วยกันทำงานโดยไม่เห็นแก่ความเหน็ดเหนื่อย ช่วงหลังๆบริษัทติดขัดด้านการเงิน และมีพนักงานบางคนขอทำงานโดยไม่รับเงินเดือน  ในที่สุดผมเห็นว่าไปไม่ไหว จึงได้ตัดสินใจปิดบริษัท และผมต้องหาเงินเป็นจำนวนมากกว่าทุนจดทะเบียนบริษัท เพื่อนำไปใช้หนี้  เจ้าหนี้บางคนก็ยกหนี้ให้ มีอยู่บริษัทหนึ่งที่ให้ผมไปทำงานเป็นผู้จัดการเพื่อใช้หนี้  บทเรียนที่ได้ทำให้ผมไม่เคยคิดที่จะเป็นเจ้าของบริษัทอีกเลย เพราะรู้ว่าตัวเองและครอบครัวไม่ใช่พ่อค้า เราไม่มีเงินทองและทรัพย์สินมากพอที่จะทำธุรกิจ การทำธุรกิจต้องมีสายป่านที่ยาวพอ ผมพอใจที่จะเป็นผู้บริหารมากกว่าเป็นเจ้าของบริษัท

เสียดายเวลาและโอกาสในชั่วนั้น ผมได้พบคนดีๆที่ช่วยกันลงหุ้นเปิดบริษัทให้ผม ผมได้ลูกน้องดีๆที่ทำงานกับผมด้วยความซื่อสัตย์ ผมขาดประสบการณ์ในการบริหารธุรกิจ ไม่มีความรู้ในการบริหารจัดการด้านการเงิน ช่วงนั้นเป็นช่วงที่ผมได้พบทั้งส่วนที่ดีที่สุดในชีวิต และก็เป็นช่วงที่ได้พบกับความทุกข์ที่สุดในชีวิตเช่นกัน ถูกคนหักหลัง ถูกคนเอาเปรียบ ถูกฟ้องร้องขึ้นโรงขึ้นศาล จากผู้ที่รับเงินเดือน เป็นผู้ที่ต้องหาเงินจ่ายลูกน้อง เป็นประสบการณ์ที่ทำให้ผมเข้าใจหัวใจของเจ้าของธุรกิจ และความยากลำบากในการประกอบธุรกิจให้ประสบผลสำเร็จ ผู้ประกอบการธุรกิจบริการส่วนมากเป็นผู้ประกอบการ SMEs หรือ MSEs ไม่มีการทำแผนธุรกิจ มักจะทำธุรกิจตามกระแส ไม่มีความเป็นมืออาชีพ ขาดการวางแผนการเงินที่สอดคล้องกับการทำธุรกิจ จึงมีโอกาสประสบความสำเร็จน้อยมาก จึงขอฝากกรณีศึกษาไว้ให้ท่านที่กำลังคิดจะเป็นผู้ประกอบการรายใหม่ได้ไตรตรองให้รอบครอบและเตรียมความพร้อมโดยการทำแผนธุรกิจให้ครบถ้วนโดยเฉพาะแผนการเงิน

เรียนรู้เรื่อง เงิน กรณีศึกษาบริษัท Tru Tour

โอกาสมาถึงผมอีกครั้ง เมื่อสามารถชักชวนให้ Mr.Bob ชาวออสเตรียเลีย ลงทุนสร้างโปรแกรมท่องเที่ยวที่ไม่เหมือนใคร เพื่อบริการนักท่องเที่ยวต่างชาติและนักท่องเที่ยวไทย ผมนำเสนอโครงการ ที่ต้องใช้เงินลงทุน 5 แสนบาท Mr.Bob ตกลงแต่มีข้อแม้นว่าผมต้องลงเงิน 25% ผมสามารถหาเงินได้แค่ 1แสน บาท Mr.Bob จึงลงเงิน 2 แสน บาท และให้ผมเป็นผู้จัดการทั่วไป  

ผมเริ่มสำรวจแหล่งท่องเที่ยวที่อยู่ใกล้กรุงเทพฯ และได้พบแหล่งท่องเที่ยวที่มีศักยภาพมาก เป็นเกาะในแม่น้ำเจ้าพระยา อยู่ในเขตจังหวัดนนทบุรี การเดินทางต้องใช้เรือเป็นพาหนะ ได้แก่เกาะเกร็ด ภายในเกาะเกร็ด เป็นที่อยู่อาศัยของชาวมอญ อาชีพปั้นดินเผา และทำสวน มีวัฒนธรรมและความเป็นอยู่ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ เมื่อได้แหล่งท่องเที่ยวแล้ว จึงกำหนดเส้นทางการท่องเที่ยว การเดินทางไปที่เกาะเกร็ด สามารถเดินทางได้ 2 ทาง คือทางเรือ จากศูนย์กลางของกรุงเทพ จากปากคลองตลาดวิ่งเลียบแม่น้ำเจ้าพระยาไปสิ้นสุดที่ท่าน้ำนนทบุรี และจ้างเหมาเรือท้องถิ่นไปที่เกาะเกร็ด หรือใช้ทางรถยนต์จากกรุงเทพเข้าไปที่ท่าน้ำปากเกร็ด และต่อเรือข้ามฝากไปขึ้นที่วัดปรมัย บนเกาะเกร็ด ภายในเกาะเกร็ดไม่มีถนนรถวิ่ง มีแต่ถนนด้านหน้าเกาะเป็นถนนเล็กๆ สำหรับคนเดิน จากวัดปรมัยไปถึงหมู่บ้าน

การสร้างโปรแกรมท่องเที่ยวของผมต้องคำนึงถึงความแตกต่างและความยากในการจัดการเพื่อไม่ให้ใครมาเลียนแบบและตัดราคาขายเหมือนกับโปรแกรมทัวร์อื่นๆ ได้คำนึงถึงประสบการจากบริษัทโปรโมชั่นที่ถูกเจ้าของเรือผิดสัญญาและทำให้ต้องล้มเลิกโครงการ ผมได้ติดต่อหาเจ้าของเรือที่จะมาใช้เป็นพาหนะในการเดินทาง และทำสัญญาผูกขาดเป็นหุ้นส่วนธุรกิจ เจ้าเรือต้องจัดเรือเฉพาะสำหรับใช้ในโครงการนี้เท่านั้น จะให้คนอื่นเช่าไม่ได้ เมื่อได้เรือตามที่ต้องการแล้ว ชักชวนชาวบ้านที่อยู่ติดแม่น้ำให้สร้างห้องอาหาร สำหรับนักท่องเที่ยวทาน Dinner และชมการแสดง หาผู้รับผิดชอบจัดหาการแสดง รวมเป็นหุ้นส่วนโครงการ 4 รายแบ่งแยกความรับผิดชอบออกเป็นส่วนต่างๆดังนี้

1.     บริษัท ทรูทัวร์ เป็นการลงทุนระหว่าง Mr.Bob และ ผมเงินลงทุน 3 แสน บาท เป็นเจ้าของโปรแกรมทัวร์ รับผิดชอบในการผลิตโปรแกรมทัวร์ จัดเตรียมเรื่องราวให้มัคคุเทศก์น้ำเสนอนักท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่อง จัดหาพนักงานบริการด้านการท่องเที่ยว บริหารและจัดการด้านการตลาด

2.     บริษัทเรือส่งเสริมบริการ ลงทุนตบแต่งเรือ 2 ลำ เพื่อนำมาใช้เป็นพาหนะสำหรับการเดินทางของนักท่องเที่ยว จากท่าเรือ Oriental Hotel ไปเกาะเกร็ดและกลับ มีการปรับเก้าอี้ให้เหมาะสม ระบบเสียง เพื่อให้มัคคุเทศก์สามารถอธิบายระหว่างการเดินทาง พนักงานเรือและค่าใช้จ่ายเรือ

3.     ชาวบ้านลงทุนสร้างห้องอาหารสำหรับทานอาหารและชมการแสดง บริเวณริมน้ำฝั่งตรงข้ามเกาะเกร็ด

4.     ผู้รับผิดชอบด้านการแสดง ลงทุนเครื่องแต่งตัวนักแสดง เครื่องดนตรี และนักแสดง

หุ้นส่วนทั้ง 4 ต่างลงทุนรับผิดชอบในส่วนที่ตัวเองเกี่ยวข้อง

            บริษัท ทรูทัวร์ ลงทุนค่าสำรวจเส้นทาง ค่าจัดทำเรื่องราวท่องเที่ยว การจัดโปรแกรม  รับนักศึกษาภาอังกฤษจากสถาบัน AUA  จำนวน 40 คน ทำการอบรมหลักสูตรมัคคุเทศก์ท่องเที่ยวเกาะเกร็ด และทำการคัดเลือกผู้ที่จะมาเป็นมัคคุเทศก์ เป็นเวลา 3 เดือนเต็ม จบการอบรมมีผู้ผ่านการอบรมแค่ 2 คน รับเข้าทำงานเป็นพนักงานประจำทั้ง 2 คน  ใช้เวลาในการเตรียมการตามขั้นตอนต่างๆประมาณ 5 เดือน จึงเริ่มเปิดตัวและทำการขายทัวร์ Thaimon Twilight เป็นประจำทุกวัน

            Thaimon Twilight เป็นทัวร์ท่องเที่ยวทางน้ำ ออกเดินทางจากท่าเรือ Oriental Hotel เวลา 15.00 น ใช้เรือด่วนตบแต่งพิเศษ เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับนักท่องเที่ยวและเน้นความสามารถในการชมวิวและสัมผัสบรรยากาศ รับนักท่องเที่ยวได้ 40 คน ล่องเรือขึ้นเหนือ สองข้างทาง ได้เห็นชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนที่อยู่ริมแม่น้ำ มัคุเทศก์ อธิบายถึงวัฒนธรรมและความเป็นอยู่ของคนไทย ประวัติของสถานที่สำคัญที่ผ่าน แวะชมวัดเฉลิมพระเกียรติ์ วัดที่สำคัญและคงรูปแบบเดิมสามารถย้อนรอยถึงประวัติศาสตร์สมัยรัชกาลที่ 3  และชมวัฒนธรรมความเป็นอยู่ของชุมชนรอบๆวัดเฉลิมพระเกียรติ์ หลังจากนั้นล่องเรือต่อไปเกาะเกร็ด อธิบายถึงชาวมอญที่อาศัยอยู่ที่เกาะเกร็ด นำชมรอบเกาะเกร็ดทางน้ำก่อนที่จะนำชมชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนเกาะเกร็ด การปั้นดินเผา ชมสวนทุเรียน และชมวัดปรมัย ก่อนดินทางไปที่บ้านชาวบ้านเพื่อทานอาหารค่ำและรับชมการแสดง ประมาณ 20.00 น หลังรับประทานอาหารและชมการแสดงศิลปะของชาวมอญ ล่องเรือกลับทางเดิม และถึงท่าเรือ oriental ประมาณ 21.00 น

            จุดคุ้มทุนในการออกทัวร์อยู่ที่ 8 คน เนื่องจากโปรแกรมของเราใหม่และยังไม่เป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยว จึงจำเป็นต้องขายผ่านตัวแทน เราจึงต้องให้ความสำคัญกับตัวแทนขายทัวร์เป็นอย่างมาก ต้องเชิญเขามาทัวร์ฟรี เขาจึงจะมีความแน่ใจขายทัวร์ชองเรา ต้องให้ค่าตอบแทนที่เหมาะสม และให้ความสะดวกในการขาย ต้องแข่งขันกับทัวร์อื่นๆ รับรองการออกทัวร์ ไม่ว่าจะมีลูกค้าแค่คนเดียว นอกจากค่าใช้จ่ายที่หมดไปแล้วกับการผลิตโปรแกรมและการใช้จ่ายด้านการตลาด เมื่อทำทัวร์แล้วยังต้องมีค่าใช้จ่ายคงตัวในแต่ละเที่ยว ถ้าได้คนไม่ครบจำนวน 8 คน ต่อเที่ยว เราก็จะต้องขาดทุน ถือว่าเป็นต้นทุนที่ต้องเผื่อไว้ โปรดแกรมทัวร์นี้เป็นที่นิยมมากได้รับการชมเชยจากนักท่องเที่ยวทุกคน ไม่มีข้อติ สื่อมวลชนก็ชมเชยหลังจากได้ไปสัมผัส บริษัทที่ให้การสนับสนุนและส่งลูกค้าให้เราตั้งแต่แรกได้แก่ บริษัท Tour East หนึ่งในบริษัท Inbound Tour Operator ที่มีมาตรฐานที่สุด หลังจากนั้นมีบริษัทชั้นนำทยอยส่งลูกค้าให้เรา และบริษัทจากต่างประเทศกำลังพิจารณานำทัวร์ของเราขายล่วงหน้าจากต่างประเทศ โปรแกรม ROH ของสายการบินไทย กำลังพิจารณานำทัวร์ของเราใส่ในโปรแกรมทัวร์ขายให้กับต่างประเทศโดยตรง

            เงินทุน 3 แสนบาทหมด ต้องมีการเพิ่มทุน ผมแจ้งว่าผมไม่สามารถหาเงินทุนมาลงได้อีกแล้ว ส่วน Mr.Bob ยินดีลงทุนเพิ่มอีก 2 แสนบาท เพื่อให้ครบ 5 แสนตามที่ผมได้แจ้งไว้ตั้งแต่แรก แต่มีข้อแม้นว่า จะต้องยกเลิกการออกทัวร์ทุกวัน และกำหนดออก 3 วันต่ออาทิตย์ และ จะออกทัวร์ก็ต่อเมื่อมีผู้จองทัวร์อย่างต่ำ 8 คน ซึ่งเป็นไปไม่ได้ ขณะนั้นทัวร์ของเราติดตลาดแล้ว เขากำลังดูว่าเราจะไปได้แค่ไหน เพราะถ้าเขาใส่โปรแกรมเราในโปรแกรมของเขาและขายล่วงหน้า เมื่อเขาขายทัวร์มาและเรายกเลิก เขาจะเสียหายถูกฟ้อง สำหรับนักท่องเที่ยวที่มาซื้อทัวร์ของเราที่กรุงเทพ ก็เช่นเดียวกัน เขามีเวลาจำกัด และมีทัวร์ให้เลือกหลายรายการ คนขายทัวร์จะเลือกขายทัวร์ที่เขาแน่ใจว่าจะมีการออกทัวร์แน่ๆ ผมจึงขอให้บริษัทเรือช่วยผม โดยขอให้เขาเป็นนายทุนต่อ แต่บริษัทเรือก็ไม่ยอม ผมจึงพยายามหานายทุนใหม่เพราะแน่ใจว่าหาได้ไม่ยากเพราะทัวร์ดีและติดตลาดแล้ว จึงขอร้องให้บริษัทเรือ บ้านทานอาหาร และ ผู้ดูแลเรื่องการแสดง เลิกสัญญากับทรูทัวร์ และผมจะหานายทุนใหม่มาดำเนินการต่อ Mr.Bob รู้เรื่องจึงเปลี่ยนสัญญาใหม่และให้ผลตอบแทนกับ หุ้นส่วนทั้งสาม มากกว่าที่ตกลงไว้ตั้งแต่แรก

ผมได้บทเรียนอีกครั้ง ญาติเขยของผมที่เป็นผู้จัดการแสดง เจ้าของเรือที่ทำงานร่วมกับผมมาตั้งแต่ต้น รวมถึงเจ้าของบ้าน ที่ผมเป็นผู้ชักชวนและอยู่กับเขาตลอด ได้ทิ้งผมและเลือกฝ่ายที่มีเงินมากกว่า ผมเสียทั้งเงินที่ลงทุน ตลอดจนเวลาและความยากลำบากในการจัดการทั้งหมดเมื่อถึงจุดที่ผมจะได้รับความสำเร็จ กลับถูกทอดทิ้ง ความจริงผมเป็นหุ้นส่วนของทูรทัวร์ และเป็นผู้ดำเนินการทั้งหมด เมื่อผมถูกตัดออกจากโครงการและพวกเขาทำต่อผมควรจะได้ค่าตอบแทนหรือได้เงินที่ผมลงทุนไปคืน ขณะนั้นผมลืมคิดถึงส่วนนี้  ปล่อยให้หุ้นส่วนเอาเปรียบ อย่างไรก็ตามคนดีย่อมไม่พบจุดจบ ลูกค้าที่เคยซื้อตั๋วเครื่องบินผมอีกคนหนึ่งได้ชวนผมทำงานกับเขาในตำแหน่ง ผู้จัดการฝ่ายขาย โรงแรมที่กำลังจะเปิดใหม่ ที่พัทยา ทำให้ผมมีโอกาสเข้าทำงานในโรงแรมชั้นแนวหน้าของพัทยา ได้เรียนรู้การบริหารจัดการโรงแรม ได้พบกับเจ้านามที่เก่งและดีกับผม ทำให้ผมได้เรียนรู้และมีโอกาสได้ทำงานกับองค์กรใหญ่ๆอีกครั้งหลังจากที่ออกจาก Tour Royale

สำหรับทัวร์ Thai - Mon Twilight  หลังจากที่ปล้นไปจากผม ธุรกิจดำเนินไปได้ไม่นาน ก็ต้องเลิกกิจการ ผมไม่ได้ใส่ใจว่าเกิดอะไรขึ้น

ม.ล.ชาญโชติ ชมพูนุท

14 พฤศจิกายน 2553