เช้าวันที่ ๒๘ ต.ค. ๕๕ เราตามเสด็จไปที่เรือนจำชั่วคราวเขาน้อย ต. ไชยสถาน อ. เมือง ซึ่งอยู่ห่างที่พักของเราไม่ถึงหนึ่งกิโลเมตร จากรายงานของ พ.ต.อ. สุชาติ วงศ์อนันต์ชัย อธิบดีกรมราชทัณฑ์ เราจึงรู้ว่าที่จริงนี่คือศูนย์ฝึกอาชีพ แก่ผู้ต้องขังที่ใกล้พ้นโทษ และยังให้บริการฝึกแก่คนทั่วไป และเป็นที่ศึกษาดูงานของนักศึกษาและนักเรียนด้วย ผู้ต้องขังอาจมาฝึก ๒ เดือน - ๑ ปี
พอรถเลี้ยวเข้าไปบริเวณเรือนจำชั่วคราว Prof. Lucas ซึ่งเป็น IAC คนหนึ่ง ก็ร้องว่า ร่มรื่นยิ่งกว่าที่โรงแรมเสียอีก เราน่าจะมาพักที่นี่มากกว่า คณะตามเสด็จหลายคนก็กล่าวเช่นนี้
เมื่อลงจากรถ (ป็นรถบัสของกรมการขนส่งทหารบก ๒ คัน จัดถวาย) เรานั่งรถรางไปยังศาลาเอนกประสงค์ เพื่อฟังการบรรยายสรุป ด้วยวิดีทัศน์ หลังการบรรยายสรุป จุดแรกที่ไปชมคือห้องสมุดพร้อมปัญญา ที่ทรงมีพระกรุณาให้จัดขึ้น และพระราชทานหนังสือให้อยู่เสมอ เราได้เห็นหนังสือดีๆ ที่ผมเองก็อยากอ่าน (แต่ไม่มีเวลา) แล้วเดิน ผ่านสวนที่จัดแสดงผลงานของเรือนจำในภาคเหนือ และขึ้นรถรางผ่านแปลงปลูกหม่อน ไปชมเรือนเลี้ยงตัวไหม ได้ความรู้ว่า ตั้งแต่ฟัก จนถึงระยะดักแด้ ใช้เวลา ๑๘ - ๒๒วัน ไปชมการต้มดักแด้ สาวใยไหม กรอเส้นไหม และทอผ้าไหม
แล้วไปชมการผลิตปุ๋ยหมัก การบรรจุภัณฑ์ ในเรือนนี้มีการสาธิตการเลี้ยงชันโรงด้วย ผลดีจากชันโรง คือช่วยผสมเกสร ช่วยให้ผลิตผลของต้นไม้ดีขึ้น และยังได้น้ำผึ้งชันโรงด้วย
จากนั้นไปยังบริเวณแสดงผลิตภัณฑ์จากหม่อน มีน้ำลูกหม่อนให้ดื่ม อร่อยดี
หลังปลูกต้นจำปีสิรินธร ๑ ต้น ที่หน้าอาคารอบรม ก็เสด็จต่อไปยัง รพ. น่าน
สรุปได้ว่าศูนย์ฝึกอาชีพนี้ ฝึกอาชีพด้านการเกษตร ทั้งปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์ พืชที่ปลูกมีหม่อน ไม้ยืนต้น ไม้ผล ผักปลอดสารพิษ ปลูกผักโดยไม่ใช้ดิน ส่วนสัตว์ที่เลี้ยงคือหมู โคพันธุ์พื้นเมือง กระต่าย สัตว์ปีก กบ จิ้งหรีด และเลี้ยงไหม และยังมีการฝึกทำเษตรผสมผสานบนพื้นที่ ๑ ไร่ด้วย ตอนที่เรานั่งรถรางผ่านสวนป่า เห็นวิธีเก็บใบไม้สุมรวมกันให้ย่อยสลายเป็นปุ๋ย
ในเอกสารแนะนำโครงการในพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตน์ ของเรือนจำ ระบุว่า มีกิจกรรมพัฒนาผู้ต้องขังเพื่อคืนคนดีสู่สังคมด้วย
สนใจชมภาพและข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ link
http://www.gotoknow.org/blogs/posts/508934
วิจารณ์ พานิช
๒๙ ต.ค. ๕๕
