บทความของอาจารย์วิจารณ์ พานิช

สัปดาห์ระหว่างวันที่ ๑๐ - ๑๕ ก.ย.​ ๕๕ ผมมีโอกาสเรียนรู้เรื่องนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพถึง ๒ ช่วง   คือเมื่อเช้าวันจันทร์ที่ ๑๐ กับ เช้าวันเสาร์ที่ ๑๕

เช้าวันที่ ๑๐ ก.ย. ผมไปร่วมประชุมคณะกรรมการกำกับทิศของโครงการประเมินการพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ ภายใต้การดำเนินงานของคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๔   การประเมินนี้ดำเนินการโดย HITAP โดยที่ สช. ทำงานพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ ด้วยเครื่องมือ ๓ ชิ้น   คือ (๑) ธรรมนูญสุขภาพ  (๒) สมัชชาสุขภาพแห่งชาติ และสมัชชาสุขภาพเฉพาะพื้นที่  (๓) CHIA (Community Health Impact Assessment)

การประชุมนี้ เป็นการให้คำแนะนำต่อรายงานความก้าวหน้าของการประเมิน   ที่รายงานโดย (๑) ศ. นพ. ไพบูลย์ สุริยะวงศ์ไพศาล  (๒) ดร. ภญ. สิตาพร ยังคง  และ (๓) รศ. ดร. ลือชัย ศรีเงินยวง   ซึ่งหลังฟังท่านทั้งสามนำเสนอแล้ว ผมมีความเห็นว่า เรื่องนี้ขึ้นกับว่า คสช. มีเป้าหมายที่แท้จริงเป็นอะไรแน่   เป็นการพัฒนานโยบายเป็นชิ้นๆ   หรือเป็นการพัฒนากระบวนทัศน์และขีดความสามารถของสังคมไทยในการพัฒนานโยบายสาธารณะด้านสุขภาพ    โดยผมอยากให้เลือกเป้าหมายหลังเป็นตัวหลัก    อาจมองว่าสัดส่วนระหว่างเป้าหมายแรกกับเป้าหมายหลัง = 1:2 ซึ่งหากคิดเช่นนี้ เครื่องมือ ๓ ชิ้นที่มีอยู่จะไม่เพียงพอ

ผมจึงเสนอเครื่องมือชิ้นที่ ๔ คือหลักสูตรการศึกษา    ผมเสนอให้ สช. ตั้งงบประมาณสักปีละ ๑๐ ล้านบาท นำไปร่วมมือกับ สกว. ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น    ให้ดำเนินการส่งเสริมการเรียนแบบ PBLในโรงเรียน ที่โจทย์คือการพัฒนานโยบายสาธารณะด้านสุขภาพในพื้นที่    ที่จะทำให้เด็กได้เรียนครบทั้ง ๘ หน่วยสาระ   โดย สช. ต้องร่วมกับ สกว. จัด workshop ฝึกอบรมครูในโรงเรียนที่ต้องการเข้าร่วมโครงการ ให้รู้วิธีตั้งโจทย์ PBL  และวิธีทำหน้าที่ coach การเรียนรู้ด้วยการลงมือทำของนักเรียน   เพื่อให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ครบทุกหน่วยสาระวิชาจากการลงมือทำโครงงานพัฒนานโยบายสาธารณะด้านสุขภาพในพื้นที่   ซึ่งนักเรียนจะต้องเก็บข้อมูลในพื้นที่ โดยต้องขอความช่วยเหลือจากพ่อแม่และคนในครอบครัว ผู้นำชุมชน และคนในพื้นที่   คำถามของเด็ก จะค่อยๆ สร้างกระบวนทัศน์เกี่ยวกับนโยบายสาธารณะด้านสุขภาพขึ้นภายในชุมชนหรือพื้นที่    และเมื่อเด็กทำโครงงานจบ ก็ให้เสนอรายงานต่อประชาคมในพื้นที่ ก็จะยิ่งสร้างความตระหนักเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างนโยบายสาธารณะกับสุขภาวะของคนในชุมชน

โครงงานแบบนี้ทำได้ในนักเรียนทุกระดับชั้น ตั้งแต่ชั้นประถมต้น ไปจนถึงมัธยมปลาย   แม้ระดับอุดมศึกษาก็ใช้ได้   ขึ้นอยู่กับการตั้งโจทย์ให้ซับซ้อนมากน้อยแตกต่างกัน

วันที่ ๑๕ ก.ย. ผมไปร่วมประชุม โครงการเสริมสร้างศักยภาพนักพัฒนานโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม ของ สช.

วิจารณ์ พานิช

๑๑ ก.ย. ๕๕