Thaiihdc.org

รมต. ศึกษาธิการคนใหม่ (อย่าเปลี่ยนบ่อยได้ไหม) จาตุรนต์ ฉายแสง ประกาศนโยบาย รวมพลังยกระดับคุณภาพการศึกษา อ่านได้ที่ http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=33340&Key=hotnews

เป็นนโยบายที่ผมสนับสนุนเต็มที่ทุกข้อ   แต่มีข้อกังขาว่า รมต. จะบริหารงานอย่างไร เพื่อแก้ไขสภาพที่ กลไกในกระทรวงศึกษาธิการ และกลไกทางการเมืองที่เข้าไปครอบงำ และทำร้าย วงการศึกษาของประเทศ กำจัดความชั่วร้าย ในวงการศึกษา    ให้กลไกต่างๆ ดำเนินไปตามคลองธรรม และเพื่อเป้าหมายคุณภาพของการศึกษาอย่างแท้จริง    ไม่ใช่ผลประโยชน์ทางการเมือง หรือผลประโยชน์ส่วนตนของคนบางกลุ่ม

จะเกิดผลได้จริง ต้องลดขนาดของกระทรวงศึกษาธิการส่วนกลางลงสัก ๑๐ เท่า    คนที่ทำหน้าที่ด้านบริหารงาน ๔๐,๐๐๐ คน   ลดลงเหลือ ๔,๐๐๐ คน ก็ยังน่าจะมากเกินไป

ผมสนใจมาตรการข้อ ๖ “6.ส่งเสริมให้เอกชนและทุกภาคส่วนเข้ามาร่วมจัด และสนับสนุนการศึกษามากขึ้น โดยรัฐจะเข้าไปกำกับควบคุมเท่าที่จำเป็น เพื่อรักษาคุณภาพมาตรฐาน” โดยขอเสนอว่า วิธีดำเนินการตามข้อนี้อย่างจริงจัง คือการใช้เงินงบประมาณจากภาษีของประชาชน สนับสนุนโรงเรียนของรัฐและโรงเรียนเอกชน อย่างเท่าเทียมกัน    คือค่าใช้จ่ายต่อหัวนักเรียนของ รร. รัฐเป็นเงินเท่าไร  รัฐต้องจ่ายให้ รร. เอกชนเท่ากัน เลือกสนับสนุนเฉพาะ รร. เอกชนที่พิสูจน์แล้วว่าคุณภาพสูง

ผมมีความเห็นว่า ปัญหาการศึกษาไทย เป็นปัญหาที่ลึกในระดับโครงสร้าง    ที่ “หัวโต” (แต่ไม่มีสมอง)  และอยู่ที่บริหารแบบรวมศูนย์ โดยไม่ต้องรับผิดชอบต่อผลงานที่ตกต่ำ

นี่คือการเข้าร่วมมือของผมกับ รมต. จาตุรนต์ ตามข้อ ๖ นี้   คือร่วมโดยให้ข้อคิดเห็น

ผมขอแสดงความชื่นชมมาตรการข้อ ๒ ส่วนที่ว่า “มีการพัฒนาระบบประเมินวิทยฐานะครูให้เชื่อมโยงกับผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียน”

ในมาตรการข้อ ๑ “ปฏิรูปให้มีการเชื่อมโยงกันทั้งหลักสูตร และการเรียนการสอนในโลกยุคใหม่ การพัฒนาครู ระบบการทดสอบ การวัดและประเมินผล”   ผมขอเสนอว่า ต้องกระจายอำนาจในเรื่องเหล่านี้ ให้แก่โรงเรียนและครู   เริ่มด้วยการกระจายอำนาจ และความรับผิดชอบ และสนับสนุนทรัพยากรในการทำงาน ให้แก่โรงเรียนหรือครูที่มีผลงานดี   ผลงานดีหมายถึงผลสัมฤทธิ์ในการเรียนรู้ดี และจัดกระบวนการเรียนรู้ดี   ซึ่งจะต้องมีการนิยาม สำหรับใช้งาน   ต้องไม่คิดตื้นๆ เพียงที่ผลสอบ O-NET

ระบบคิด วัฒนธรรมรวมศูนย์ วัฒนธรรมอำนาจ สั่งการจากเบื้องบน ในวงการศึกษา คือตัวการบั่นทอนคุณภาพการศึกษาไทย   ทำให้ครูไร้ศักดิ์ศรี  มุ่งแต่ทำตามคำสั่ง ไม่มีโอกาสฝึกฝนความคิดริเริ่มสร้างสรรค์   ไม่มีความภูมิใจในศักดิ์ศรีของความเป็นครู

ระบบวัฒนธรรมของวงการศึกษาที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ทำลายศักดิ์ศรีของความเป็นครู

มาตรการตามข้อ ๑ หากยังดำเนินการตามวัฒนธรรม คุณค่า เดิมๆ จะไม่ทำให้คุณภาพการศึกษาดีขึ้น

นี่คือการตอบสนองข้อเรียกร้องของท่าน รมต. ศึกษาธิการ จาตุรนต์ ฉายแสง

วิจารณ์ พานิช

๑๗ ส.ค. ๕๖

เช้าวันที่ ๘ ส.ค. ๕๖ ผมไปฟังเรื่อง University / Faculty's Research and Academic Services โดย ศ. ดร. ศันสนีย์ ไชยโรจน์ อดีตรองอธิการบดีฝ่ายวิจัย มหาวิทยาลัยมหิดล   ในหลักสูตรคณบดีเพื่อการเปลี่ยนแปลง (DFC) รุ่นที่ ๓

อ่าน ppt ก่อนการประชุม   ทำให้ผมตระหนักว่า ในเรื่องงานวิจัยนั้น ก็เหมือนกับเรื่องอื่นๆ ทุกเรื่อง  ต้องมีทั้งการลงมือทำ การบริหาร และการกำกับดูแล   ผมเคยเขียนหนังสือเรื่องการบริหารงานวิจัย แต่ผมยังไม่ได้ตระหนักในประเด็นเรื่องการกำกับดูแลงานวิจัย ppt ของ ศ.ดร. ศันสนีย์ ทำให้ผมได้คิด

เนื่องจากงานวิจัยเป็นเรื่องของคนมีความรู้ จึงต้องมีความรับผิดชอบด้วย (ยิ่งรู้มาก ฉลาดมาก ก็ยิ่งมีโอกาสก่อความเสียหายแก่ส่วนรวมได้มาก หากเป็นคนไม่ดี  ตัวอย่างในวงการเมืองไทยในขณะนี้เห็นอยู่จะจะ) วงการวิจัยจึงควรเน้นจัดให้มีระบบกำกับดูแลแบบเน้นกำกับตนเองและกำกับกันเอง (self-governance) เป็นหลักใหญ่   เพื่อให้ระบบกำกับดูแลจากภายนอก ที่เป็น top-down governance มีน้อยที่สุด ให้มีเท่าที่จำเป็นเท่านั้น

คงต้องตั้งต้นคิดเรื่องระบบกำกับดูแล ว่ามีเพื่ออะไร   คำตอบของผมคือ เพื่อให้กิจการหรือวงการนั้นทำประโยชน์ได้จริง และไม่ก่อโทษ   ไม่มีพฤติกรรมที่ก่อโทษแก่ตนเอง แก่เพื่อนร่วมองค์กร/วงการ และแก่สังคม   รวมทั้งเพื่อธำรงรักษาชื่อเสียง/ความน่าเชื่อถือในสังคม

วงการวิจัยจึงควรรวมตัวกัน กำหนดกติกา และวิธีปฏิบัติต่างๆ ที่จำเป็นเพื่อให้มีระบบกำกับดูแลตนเองที่เข้มแข็ง

การกำกับดูแลต่างจากการบริหารหรือการจัดการ

การบริหาร/จัดการ เน้นผลลัพธ์ที่กำหนด

การกำกับดูแล เน้นผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อสังคม   ซึ่งมองในมุมหนึ่ง เป็นเรื่องของการยืนยันว่า องค์กร/วงการ นั้นๆ ควรดำรงอยู่ เพราะมีคุณค่าต่อสังคม   มีผลดีมากกว่าผลเสียต่อสังคมอย่างมากมาย

ศ. ดร. ศันสนีย์ กล่าวถึงหลักการกำกับดูแลที่ดี ๖ ประการคือ

๑. Transparency

๒. Ethics

๓. Accountability

๔. Participation

๕. Rule of Law

๖. Value for Money

แต่ละเรื่องของการกำกับดูแลการวิจัยที่ดีมีรายละเอียดปลีกย่อยมากมาย   การที่ผมได้ฟังการบรรยายนี้จึงประเทืองปัญญา อย่างยิ่ง   และทำให้ผมสรุปกับตัวเองว่า การวิจัยก็เช่นเดียวกับกิจกรรมที่ทรงคุณค่าอย่างอื่น    อาจดำเนินการไปในทางมิจฉาทิฐิได้    จึงต้องมีกลไกตรวจสอบกำกับดูแล อย่างจริงจัง

วิจารณ์ พานิช

๒๗ ส.ค. ๕๖

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich

ผมได้อ่านบทความของอาจารย์วิจารณ์ พานิช หัวเรื่อง "สะท้อนความคิดโดยคนไม่รู้จริง" อาจารย์ท่านถ่อมตน ผมมีมุมมองที่แตกต่างจากอาจารย์ จึงขอสะท้อนความคิดในเรื่องเดี่ยวกัน มาเผยแพร่ ดังนี้

วันที่ ๗ ส.ค. ๕๖ ผมไปร่วมฟังการประชุม DFC 3 ในกิจกรรม Learn & Share and Case Study ซึ่งวันนี้เป็นเรื่องการบริหารงานบุคคลเชิงยุทธศาสตร์ (Strategic Human Resource Management) และเรื่องการบริหารความขัดแย้ง (Conflict Management) โดย ศ. นพ. ประสิทธิ์ วัฒนาภา เป็นวิทยากรตลอดวัน

ผมฟังแล้วบอกตัวเองว่า อาจารย์หมอประสิทธิ์พูดแบบคนรู้จริง   คือมีทั้งความรู้เชิงทฤษฎี (Explicit / Theoretical Knowledge) และความรู้ที่ได้จากการปฏิบัติหรือประสบการณ์ (Tacit / Practical Knowledge) ตรงกันข้ามกับการที่ผมได้รับเชิญไปพูดเรื่องการศึกษาในที่ต่างๆ    ผมพูดแบบคนไม่รู้จริง เพราะไม่มีประสบการณ์ตรง   จึงไม่มีปัญญาปฏิบัติ (Phronesis) เรื่องนี้ ในตัวผม

ทำให้คิดต่อ ว่าโลกนี้สังคมนี้มีมายาความหลงผิดอยู่ไม่น้อย   อย่างที่เกี่ยวกับตัวผมโดยตรง   ที่สมัยยังไม่แก่ มีความรู้มาก แต่คนไม่ค่อยยอมรับนับถือ เพราะยังไม่อาวุโส   พอแก่ตัวเข้า อาวุโสมาก แม้รู้ไม่จริง คนก็เชิญไปพูด

ตรงนี้ผมเองอาจเป็นตัวการให้เกิดความเข้าใจผิดนี้   โดยการอ่านเรื่องแนวคิดใหม่ๆ ด้านการศึกษา และเรื่องอื่นๆ ที่ผมสนใจ  แล้วสวมวิญญาณมนุษย์ในยุค Media 2.0 แลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจออกไปในโลกไซเบอร์   โดยย้ำแล้วย้ำอีก ว่าที่เขียนนี้ไม่รับรองว่าถูกหรือผิด   ที่แน่ๆ คือคงจะมีทั้งที่ถูกหรือใช้การได้ และที่ผิด เอาไปใช้แล้วไม่ได้ผล

ในงานเดียวกัน เช้าวันที่ ๘ ส.ค. ๕๖  ผมไปฟังการบรรยายเรื่องการบริหารงานวิจัย   โดย ศ.ดร.ศันสนีย์ ไชยโรจน์ อดีตรองอธิการบดีฝ่ายวิจัย ของมหาวิทยาลัยมหิดล   ยิ่งยืนยันความไม่รู้จริงของผม   คือเมื่อฟังแล้ว ผมรู้สึกว่าการบริหารงานวิจัยในมหาวิทยาลัยก้าวหน้าไปอย่างมากมาย  มีการวางยุทธศาสตร์ใช้เงินรายได้ของมหาวิทยาลัย เอาไปชวนแหล่งทุนมาสนับสนุนการวิจัยร่วมกัน   การมองภาพรวมของความเข้มแข็งของงานวิจัย แยกแยะตามคณะวิชา และตามสาขาวิชาการ   แล้วหาทางสนับสนุนให้เหมาะสม

ผมได้เห็นภาพของการจัดการงานวิจัยในระดับมหาวิทยาลัย ที่เป็นการจัดการเชิงรุก  และได้เรียนรู้ศาสตร์ด้านการจัดการงานวิจัยในมหาวิทยาลัย   ว่ามีความซับซ้อนและเกี่ยวข้องกับเรื่องต่างๆ กว้างขวางมาก

ทำให้ได้ความรู้ยืนยันการตัดสินใจไม่เขียนหนังสือ การบริหารงานวิจัย แนวคิดจากประสบการณ์ฉบับปรับปรุงใหม่ ตามคำชักชวนของ สกว. เมื่อประมาณ ๕ ปีมาแล้ว ว่า ผมตัดสินใจถูกแล้ว   เพราะผมไม่มีประสบการณ์และความรู้เชิงทฤษฎี ดีพอที่จะเขียนให้ทันสมัยได้เสียแล้ว

ผมเป็นคนแก่ที่เป็น “ผู้ไม่รู้จริง”

วิจารณ์ พานิช

๒๗ ส.ค. ๕๖

บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย Prof. Vicharn Panich

เรียนอาจารย์วิจารณ์ ที่นับถือ

สิ่งที่อาจารย์เขียนเป็นประโยชน์และมีคุณค่ามากครับ ผมมาจากภาคปฎิบัติ รู้จริง เพราะทุกอย่างเรียนรู้จากการกระทำ แต่เป็นการเรียนรู้เฉพาะตัว ไม่สามารถนำไปถ่ายทอดและนำเสนอให้ผู้อื่นเห็นด้วยได้ หลังจากผมได้อ่านบทความของอาจารย์ที่อาจารย์นำมาเขียนจากการอ่านหนังสือดีๆและนำมาตีความ ผมขอยืนยันว่าสิ่งที่อาจารย์ตีความนั้นถูกต้องและเข้าใจง่าย แสดงว่าอาจารย์เป็นผู้รู้จริงครับ ถ้าไม่รู้จริงอาจารย์คงไม่สามารถตีความและถ่ายทอดออกมาได้  บทความของอาจารย์ทำให้ผมมีความมั่นใจยิ่งขึ้นว่าสิ่งที่ผมเรียนรู้        จากการปฎิบัติเป็นสิ่งที่ถูกต้องเพราะตรงกับบทความที่อาจารย์ตีความจากทฤษฎีต่างๆ  อาจารย์เรียนรู้จากการศึกษาทางภาคทฤษฎี และมีความเข้าใจในสิ่งที่ควรจะเป็น อาจารย์สามารถเป็นโค้ชและที่ปรึกษาให้กับผู้ปฎิบัติที่ขาดทฤษฎีเช่นผมได้ครับ ผมเรียนตามตรงว่าอาจารย์เป็นผู้ที่ให้ความรู้และต่อยอดความคิดผมได้เป็นอย่างดีครับ ผมสามารถนำความรู้จากการอ่านบทความของอาจารย์ไปต่อ ยอดและนำไปใช้ในงานของผมได้เป็นอย่างดี การปฎิบัติมาจากการลองผิดลองถูกครับ อาจารย์เก็บตัวและระวังตัวมากเกินไปจนไม่ยอมนำความรู้ของอาจารย์ไปสู่การปฎิบัติ ไม่ได้หมายความว่าอาจารย์ไม่รู้จริงครับ อาจารย์ยังเป็นบุคคลที่มีคุณประโยชน์ต่อประเทศชาติได้อีกมากครับ อาจารย์สามารถนำความรู้และประสบการณ์ที่อาจารย์ได้รับสมัยอายุยังน้อยจนมาถึงปัจจุบัน มาช่วยให้การสนับสนุนคนรุ่นหลังได้ทำงานเพื่อประเทศชาติได้ครับ ผมจำได้ว่าเคยพบอาจารย์ครั้งหนึ่งในงานสัมมนา หรืองานประชุม อาจารย์เป็นหนึ่งในผู้อภิปราย ผมประทับใจและชื่นชมกับอาจารย์มาก หลังจากนั้นได้ไปแนะนำตัวกับอาจารย์ และขอให้อาจารย์ช่วยเป็นที่ปรึกษาในโครงการของ "ศูนย์บูรณาการพัฒนามนุษย์" แต่อาจารย์ปฎิเสธโดยอ้างว่าอาจารย์มีงานมากไม่มีเวลา และอายุมากแล้ว ร่างกายไม่ค่อยสมบูรณ์ ผมเชื่อว่าถ้าผมได้รับความกรุณาจากอาจารย์เป็นที่ปรึกษาและให้การสนับสนุน ผมจะสามารถทำงานเพื่อสังคมที่ทุกคนต่างพูดกันว่าเป็นงานยาก ได้ดีมีประสิทธิภาพมากขึ้น งานที่ผมทำเป็นงานที่ผมคิดถึงคนรุ่นหลัง เป็นงานที่คน 3 รุ่น ต้องทำร่วมกัน  โครงการนี้เป็นโครงการที่จะเห็นผลในรุ่นของลูกคนที่มีอายุ 25 ปี ในปัจจุบัน (ผมจะส่งรายละเอียดโครงการมูลนิธิศูนย์บูรณาการพัฒนามนุษย์ ไปให้อาจารย์ทาง e-mail ของอาจารย์ และหวังว่าจะได้รับการพิจารณา)

ด้วยความนับถืออย่างสูง

ม.ล.ชาญโชติ ชมพูนุท

12 กันยายน 2556